70236 P4140127

5.    Żel żelatynowy w stanie niemal płynnym do zagęszczenia mieszaniny.

6.    Bardzo drobny szych szklany do efektów specjalnych. Składniki (3) (5) używane są bardzo rzadko.

PROCES GUMOWY

Odpowiedni karton (papier) pokrywamy (smarujemy) przy pomocy pędzli mieszaniną gumy arabskiej, pigmentu i dwuchromianu potasowego. Czyli warstwą światłoczułą, często nazywaną błędnie — emulsją. Po dokładnym wysuszeniu, naświetlamy stykowo tę warstwę przez negatyw, zazwyczaj powiększony, gdyż ma niską czułość. Naświetlamy światłem dziennym lub jasnym łukowym (60 A). Po naświetleniu wypłukujemy wodą obraz i „wywołujemy” (to też jest błędna nazwa), najczęściej spryskując warstwę sitkiem. Po skończeniu wywołania gumę suszymy.

PRZEBIEG PROCESU

1.    Papier — podłoże obrazu

Papier podłożowy, karton do gumy, powinien być gładki, szorstki, dobrze przeklejony, mało kurczliwy pod wpływem wody Najlepszym papierem jest Schellers Hammer lub Schellers Pa role. Inne kartony również nadają się do tej techniki, jednakżf praca na nich jest utrudniona i wymaga większej precyzji. Udawało mi się robić pozytywy gumowe nawet na szkolnym papierze z bloków rysunkowych.

Im jednak gorszy jest papier, tym większe są trudności z wykonaniem dobrej gumy.

Obrazy gumowe udają się nawet na papierze akwaforto wym, nasiąkliwym i przy dłuższym moczeniu, rozklejającym się na cienkie warstewki.

2.    Przeklejanie

Niektóre podręczniki polecają przeklejanie papieru, na przykład żelatyną, agarem, rozklejonym krochmalem lub gumą arabską z dodatkiem dwuchromianu potasu, przy czym przeklejanie powinno być wykonane co najmniej na osiem godzin przed kopiowaniem obrazu.

Papieru nie przeklejam jednak, albowiem warstwa kleju utrudnia wypłukiwanie warstwy obrazowej, która przykleja się do podłoża, co łatwo daje się zauważyć przy nakładaniu warstw wtórnych. Druga warstwa mocniej przylega do miejsc ciemnych, zwłaszcza przy metodzie gumy wiedeńskiej, choć można również zauważyć to zjawisko nawet przy gumie warszawskiej.

Wywoływanie obrazu (a właściwie wypłukiwanie) z papieru przeklejonego idzie oporniej, oraz ma tendencję zaszarzenia miejsc jasnych.

Stosowanie przeklejania zapobiega wsiąkaniu farby w głąb papieru. W technice, którą opisuję i którą nazwałem „gumą warszawską” przeklejanie jest niepotrzebne, wsiąkanie pigmentu w głąb papieru zdarza się bardzo rzadko, nawet w przypadku użycia papieru niskiej klasy.

Warstwa obrazowa gumy składa się z:

a)    gumy arabskiej, pełniącej rolę nośnika oraz jako koloid uczulający dwuchromian potasu, który bez koloidu nie jest światłoczuły,

b)    dwuchromianu potasu lub amonu, który w obecności koloidu, tym razem gumy arabskiej tworzy w warstwie obrazowej czynnik światłoczuły,

c)    pigmentu, czyli farby, materii optycznej obrazu.

Wszystkie środki kolorotwórcze dzielimy na dwie grupy.

Barwniki, czyli substancje rozpuszczające się w wodzie i dające roztwór przezroczysty i zazwyczaj klarowny, stosowane do wielu celów, zwłaszcza przemysłowych oraz pigmentów, nierozpuszczalnych, dających zawiesinę.