70694 P1240458

zbieżności cech, stanowiąc Jakiś odpowiednik *Stilbereichⁿ we cytowanej propozycji H. Wtller-larpego,

Terała •styl* poalao swej znacznej nieostrości odpowiada chyba ' d córce treściom, Jakie obecnie aożsaw tu podeń podstawić . Warny tu przecież władnie do czynienia t wyborem dokonywanym w ranach skali możliwości pozostawionych przez ówczesny poziom techniki z jednej, a funkcje wytworów a drugiej strony, ukształtowanym w określonym czasie 1 środowisku 1 wykazującym znaczne podobieństwa formalne. Powstała formy rozwijają się etatowo i przestrzennie wytwarzając rozmaite

•szkoły", interpretujące określone zasady we własny, odrębny sposób.

0 różnych znaczeniach tego pojęcia w odniesieniu do materiałów łużyckich była Już mowa, tu przypomnieó nożna więc tylko, że konotacje pojęcia "styl halsztacki" są dość zbliżone, a Jego zakres bywa także ograniczany co do rodzaju wytworów i terenu .

Aby określić, gdzie i kiedy ten "styl ceramiki łużyckiej" występuje należałoby wyróżnić zespół typów i cech ceramiki, których obecność pozwala o nim mówić. Bez szczegółowej analizy trudno dzid określić to Ściślej, ale intuicyjnie można chyba wskazać taki zespół kryteriów, które te warunki spełhla. Oczywiście ten zespół ulegał zmianom chronologicznym, ale na razie ograniczę się do poddania pod dyskusję globalnie tych kryteriów, które wydają mi się Istotne. Chodzi głównie o formy pospolite w całej kulturze łużyckiej, a nie w niektórych tylko Jej regionach, bo te mogą siłą rzeczy odgrywać rolę tylko uzupełniającą. Wydaje się, że w składzie tegtf zespołu kryteriów można umieścić takie elementy ceramiki łużyckiej Jak naczynia dwustożkę-we, esowate, czerpaki, ehropowacone nacsyaia jajowate i formy jawnie od tych typów pochodne, pod nad to talerze, naczynia sitowa te, grzechotki, a także ornament niezbyt smerokleh żłobków skośnych, dekoracyjne techniki chropowaoenia i chyba wy ci skant w nie zdobionych dnach guzy.

*ystepowanie przynajmniej połowy tych elementów w sposób powtarzalny pozwala mówić o wejściu danej ceramiki w obręb "st jJ^_ęe£am.ifci łwży~ ckiej", a nie tylko słabych oddziaływań _łuży.ckich. W tym rozumieniu pojęcie to można byłoby więc także stosować do ceramiki obu kultur poatłużyckich, to Jest pomorskiej /z wyłączeniem urn twarzowych 1 deskowych/ oraz grobów kloszowych. W każdym raiie stosowanie tego pojęcia wymaga podawania także bliższych określeń chronologicznych 1 przestrzennych, co zresztą jest regułą w .postępowaniu archeologa.

Fodstawosą wadę proponowanego pojęcia Jest jego wielki zakres i nieostrość, pozostawiająca wiele miejsca dla subiektywizmu. Wynikł cytowanego doświadczenia wskazują jednak, że elementy subiektywne zawsze będą grały dużą rolę przy analizie ceramiki lepionej. lo

na wada wynika * analizy ceramiki /spłaszcza wczesnej/ kultury wcU:.-oko-oodolsklej drodkowodun*Jakich pól popielnioowych. ystepu'- w niewątpliwie mzerer cech, które zaproponował*"•    krvtsr»a vv*;*.„_

linia "stylu ceramiki łużyckiej". typ. jednak wypadku moeą one lrtot-nle świadczyć o występowaniu elementu łużyckiero, bądź też for* ₀ wspólny* podłożu genetycznym*    • Nawet więc ewentualne ob.ecie kultu,._y

tycko-podoloKlej tym poJoelom byłoby tylko odbici'"* rea.nl** iptnteju-cyeh powiązań na utyku dwóoh wieluich Jedne stok Kulturowych. Tytułem wyjaśnienia dodać tu natomiast trzeba, iż śipąska eera-lks malowana v obręb stylu ceramiki łużyckiej nie wchodzi.

Sądzę jednak, ze nlcdostotui t*»ro pojęcia ph -niej':" t * korzyści. FrzvJecie terminu "styl cerami<* łutyczirj" noz^vmi*    do*ć

znaccnie sprecyzować zaślep samej tej <ulturv n%rzac*⁴ąc *‘.ąl«g*aaęg stwierdzenia, Kultura łużycka nie tusi występować tam, rdzie wręt--' pu je ceramika łużycka Po zwale tc wysllTinowa^, e pr2»na⁴tni*j *r.%-csnis ograniczyć perturbacja związane z określanie", zjawisk na peryferiach kultury łużyckiej, obecnie dość do*olnl< włączanych w jej obręb. Zawozeąie terytorialne zasięgu kultury łużyckie⁴ Przeprowadzone '••ęćle Jednolitego kryterium wydaje się /jak Już mówiłem/ rzesza niezbędną dla prawidłowego uchvycenia zesoołu cech, cnerak tery żujących te kulturo. Proponowane traktowanie ceramiki łużyckie.⁴ automatycznie rze rele innych kryteriów określających zsaier rarej kultury, cc zr.«.*-duje Już potwierdzenie w ma ter Lała c^.^,5,, alt r.ie zawrze bt*c należycie przestrzegane. Termin ten sygnalizuje też, iż zasiesi tv: :> c»rari-ri łużyckiej s. Jawnie interkulturcwe, a znajduje to t»<ż? - ^>:^fcrcieć.lenie w intergrupowych zasięgach typów mniej rozprzestrzenionyca, croć^ kartograficzna dokumentacja tero właśnie *ert Jeszcze bardzo utcea “ . synika z tego Jeszcze Jedno potwierdzeń* konieczności uwzględniⁿn 1* relacji statystycznych ceramiki w popsczeróinych gnj;ach, • tak?e r> itulat zwiększenia udziału Klasyfikacji anslltvctnej /» wiec wyko-zy-stującej pojedyncze cechy/ przy wydzielaniu tych rrup.

Skoro mówimy o interkultorowym zasicru tvpóv ceramiki łużrękiej to automatycznie wyłania eio konieczność opracowywania kryteriów wydzielania całej kultury łużyckiej przy większym, niż dotychczas, eliminowaniu cech interkultorowych, Wyłania się też problem stosunku kultury łużyckiej do zespołu pól popielnicowych.

V tym zakresie obserwujemy znaczne różnice perlidów, przy w miaro upływu czasu ogranicza si*» znaczenie kultury łużyckiej w zespole pól popielnicowych, w skrajnych wypadkach nawet r.erując Jej ^w nln udział" , W literaturze niepolski^ ter-in "łużyckie pola popielnicowe" Jest w'powszechnym użyciu i chyba nateżałoby ro worówadzić O do naszych opracowań, Słuszny Jest chyba bowiem pogląd o udziale ^<ul“

tt

41