71321 IMG64

obliczenia zostały wykonane prawidłowo. Inne zadanie Dorosłego polega na regulowaniu czynności Rodzica i Dziecka i obiektywnym pośredniczeniu pomiędzy nimi.

Rodzic ma dwie główne funkcje. Po pierwsze, umożliwia jednostce skuteczne wypełnianie roli rodzica jej własnych dzieci, przyczyniając się w ten sposób do przetrwania rasy ludzkiej. O jego wartości pod tym względem świadczy fakt, że ludzie osieroceni we wczesnym dzieciństwie mają. jak się wydaje, większe trudności w wychowywaniu dzieci niż ci, którzy wzrastali w pełnej rodzinie do okresu dojrzewania. Po drugie, Rodzic wykonuje wiele reakcji automatycznie, co oszczędza dużo czasu i energii. Wiele rzeczy robi się dlatego, że „Tak się właśnie robi”. Zwalnia to Dorosłego z konieczności podejmowania niezliczonych drobnych decyzji, dzięki czemu może poświęcić się ważniejszym sprawom, pozostając czynności rutynowe Rodzicowi.

A zatem wszystkie trzy składniki osobowości mają dużą wartość dla przetrwania. Analiza i reorganizacja struktury osobowości wskazana jest tylko wtedy, gdy któryś z nich zakłóci równowagę całości. Innymi słowy, Rodzic, Dorosły i Dziecko są jednakowo ważni i mają swoje pełnoprawne miejsce w bogatym i twórczym życiu człowieka.

Analiza

Rozdział 2

transakcyjna

Jednostkę stosunków społecznych nazywamy transakcją. Jeżeli dwoje lub więcej ludzi spotyka się w gromadzie, prędzej czy później któryś z nich przemówi lub w inny sposób okaże, że zauważa inne osoby. Nazywa się to bodźcem transakcyjnym. Wówczas inna osoba odezwie się albo uczyni coś, co będzie w pewien sposób związane z tym bodźcem, a co nazwiemy reakcją transakcyjną. Prosta analiza transakcyjna polega na postawieniu diagnozy stwierdzającej, który ze stanów ego wysłał bodziec transakcyjny i który wykonał reakcję transakcyjną. Najprostszymi transakcjami są te, w których zarówno bodziec, jak i reakcja wychodzą od Dorosłych obu uczestników. Agens¹⁸, oceniając na podstawie dostępnych mu danych, że skalpel jest w tej chwili narzędziem z wyboru, wyciąga po niego rękę. Respondent właściwie odczytuje ten gest, ocenia wchodzące w grę siły i odległości i umieszcza trzonek skalpela dokładnie tam, gdzie spodziewa się go chirurg. Pod względem prostoty następne są transakcje Dziecko — Rodzic. Gorączkujące dziecko prosi o szklankę wody i opiekująca się nim matka przynosi mu ją.

Obie te transakcje są komplementarne: to znaczy reakcja jest właściwa i oczekiwana i następuje zgodnie z naturalnym porządkiem zdrowych stosunków międzyludzkich. Pierwsza, klasyfikowana jako transakcja komplementarna I typu przedstawiona jest na rys. 2 A. Druga — transakcja komplementarna II typu — na rys. 2B. Oczywiście transakcje układają się na ogół w łańcuchy, tak że każda reakcja

¹⁸ Agens — terminem tym autor określa osobę, która inicjuje transakcję lub grę (por. też terminy zamienne omówione we wstępie do Części II) {przyp. red.)