73178 skanuj0001

•7 " ,    #3

Rozdział 3

Modele udzielania pomocy

Dorobek nauk społecznych w zakresie badań altruizmu oraz tworzenia teore tycznych koncepcji udzielania pomocy jest imponujący. W psychologii amerykańskiej „złotym wiekiem” badań helping behavior nazywano dwie dekady XX wieku, kiedy to w latach 1962 -1982 opublikowano w Stanach Zjednoczonych ponad 1050 prac traktujących o altruizmie ludzi i zachowaniach allocentrycznych (J. Do-vidio, 1984).

Opisane wcześniej uwarunkowania zachowań prospołecznych zwykle wskazywały najeden wybrany czynnik uruchamiający takie zachowania, natomiast modele udzielania pomocy integrują wiele różnych mechanizmów.

Do najbardziej znanych w literaturze psychologicznej modeli zachowań allocentrycznych należą:

1.    Model rozproszenia odpowiedzialności B. Latanei J. Darleya(1970, 1978)

2.    Normatywny model udzielania pomocy S. Schwartza (1976)

3.    Model „pobudzenie: koszt — nagroda” J. A. Piliavina, J.F. Dovidio, S.L. Gaert-nera, R.D. Clark (J. Dovidio, 1984)

Opiszemy ich główne założenia w podanej wyżej kolejności wyznaczonej okresem badań, do których nawiązują ich twórcy.

1. Model rozproszenia odpowiedzialności

Empiryczne badania udzielania pomocy zostały podjęte w celu identyfikacji uwarunkowań tzw. znieczulicy społecznej. Bezpośredniego impulsu do podjęcia badań naukowych dostarczyła amerykańska opinia publiczna, która żywo zareagowała na dziennikarski opis tragicznego w skutkach wydarzenia. Jego treść przytaczam w całości za F. Zimbardo i F. Ruch (1988, s. 598).

57