73551 SNC03675

Rys. 7.JIJ, Schemat powstawania fenu. Powietrze spływające po stoku zawietrznym jest ciepłe i suche z powodu utraty wilgoci i ogrzania ciepłem utajonym podczas wznoszenia się po stoku dowietrznym

ój

Do wiatrów generowanych dynamicznie należy fen, w Tatrach zwany wiatrem halnym, a w Górach Skalistych znany jako chinook. Fen jest suchym i ciepłym wiatrem wiejącym po zawietrznej stronie gór i obserwowanym z mniejszą lub większą częstością na wszystkich pasmach górskich świata. Masy powietrza docierające do pasma górskiego wznoszą się po nim dynamicznie, rozprężają i adiabatycznie ochładzają. Do momentu osiągnięcia stanu nasycenia temperatura powietrza spada o 1°C na każde 100 m wzniesienia (rys. 7.21). Po osiągnięciu stanu nasycenia powietrze ochładza się znacznie wolniej, ponieważ podgrzewa je ciepło uwalniane podczas kondensacji pary wodnej. Powstają chmury, a kropelki wody wypadają z nich, tworząc opady atmosferyczne. Powietrze docierające do wierzchołków zawiera znacznie mniej wilgoci niż u podnóża góry. W górnych partiach gór wiatr nasila się. Jest to m.in. skutkiem efektu tunelowego, zwężeniem przekroju przepływu. Następnie powietrze spływa po stokach zawietrznych, ogrzewając się adiabatycznie. U podnóża gór ma wyższą temperaturę i znacznie niższą wilgotność od wartości początkowych.

7.9. Fronty atmosferyczne

W strukturze atmosfery i w cyrkulacji atmosferycznej ważną rolę odgrywają powierzchnie nieciągłości, występujące w polu niektórych elementów meteorologicznych, takich jak temperatura, gęstość powietrza, wilgotność i wiatr. Nieciągłość polega na skokowych zmianach wartości lub gradientu elementów meteorologicznych w przestrzeni. Usytuowanie tych zmian w atmosferze wyznaczają właśnie powierzchnie nieciągłości. Są °ne warstwami powietrza o niewielkiej miąższości, wewnątrz których zachodzą znaczne lniany fizycznych cech atmosfery. Zmiany wewnątrz tych warstw są co najmniej o rząd wielkości większe od zmian występujących poza nimi. Powierzchnię nieciągłości oznaką „załamania” w układzie izopowierzchni termicznych, barycznych i higrycznych.

Powierzchnie nieciągłości są na ogół ułożone poziomo lub też są nachylone wzglę-7i powierzchni ziemi pod ostrym, niewielkim kątem. Szczególnym przypadkiem polaninieciągłości w atmosferze jest tropopauza. Powszechnie występującym rodza-S Powierzchni nieciągłości, zwłaszcza w średnich szerokościach geograficznych, są

atmosferyczne (powierzchnie frontalne).

owierzchnie frontalne rozdzielają różniące się od siebie masy powietrzne. Żalił cechą wyróżniającą te masy jest temperatura, a także stratyfikacja termiczna