69854 skanuj0008 5

3. Katakana

Za twórcę katakany uważany jest Kibi no Makibi (693-755). System ten został wypracowany jako rodzaj pisma stenograficz-nego używanego przez studentów buddyzmu do szybkiego zapisu w swych podręcznikach wymowy trudnych kanji lub komentarzy do omawianych tekstów. Z tego też powodu na początku katakana była stosowana głównie przez mężczyzn.

Użycie katakany w połączeniu z chińskimi znakami - kanji jest datowane na IX wiek.

W odróżnieniu od łagodnych, owalnych znaków hiragany, znaki katakany są bardziej ostre, kanciaste. Znaki te są wynikiem nie uproszczenia całego kanji jak w przypadku hiragany, lecz ograniczenia danego kanji do jednego z jego elementów. Proces ten ilustrują poniższe przykłady:

P =>    4 #n *=» i]    % •=>    9

il =>    — H =>    £    =>    9

Obecnie katakana jest używana głównie do zapisu zagranicznych nazwisk oraz nazw geograficznych (w przypadkach, gdy nie są one zapisywane w kanji), jak również do zapisu japońskich słów pochodzenia obcojęzycznego.

*7 y )V7s K:

y K

r ^r7 r 7)\"<A h y y h° jł — 9 —

(Kowalski)

(Polska) (Warszawa) (niem. arbeit) (ang. Computer)

Katakana jest stosowana także w celu podkreślenia pewnych słów lub wyrażeń w tekście (jako rodzaj tłustego druku lub kursywy, stosowanych w jeżyku polskim), do zapisu wyrazów dźwiekonaśladowczych oraz pewnych nazw naukowych, jak np. nazw rzadkich okazów flory lub fauny.

Oprócz znaków kany, które odpowiadają samogłoskom a, i, u, e, o oraz prostym sylabom, jak np. ka, mi, ru, te itd. dla wyrażenia dźwięków bardziej skomplikowanych, jak np. sia, mja, dzia, cia itd. stosowane są złożenia określonych znaków.

Kształty oraz wymowa poszczególnych znaków kany jak również wszystkie ich złożenia przedstawione są w tabelach na str. 17-22.

4. Zapis łaciński (romaji)

W celu zapisu języka japońskiego literami alfabetu łacińskiego stworzonych zostało kilka systemów, nazywanych powszechnie ”romaji” (wym. romadzi) od ”roma”- Rzym i ”ji”- litera. Tutaj przedstawiony zostanie najpopularniejszy system zwany ”Hebon-shiki” (wym. hebon-śki). System ten został opracowany w 1885 roku przez komisję złożoną z japońskich oraz zagranicznych uczonych, a rozpowszechniony przez amerykańskiego misjonarza i filologa Jamesa Curtisa Hepburna, który jako pierwszy zastosował ten system w swym japońsko-angielskim słowniku. ("Heton” jest transkrypcją japońskiej wymowy nazwiska Hepburn; "shiki” w języku japońskim znaczy system)

Wymowa liter w tym systemie, poza kilkoma wyjątkami odpowiada wymowie stosowanej w języku polskim. Przykładem tego mogą być następujące słowa, które należy wymawiać tak jak gdyby były one zapisane ”po polsku”.

kuruma (samochód) ie    (dom)

kodomo (dziecko) hon    (książka)

Wyjątki stanowią następujące przypadki:

-1 5-