80879 skanowanie0013

została przedstawiona jako bezpośrednie oglądanie Boga przez duszę dziecięcia Bożego:

Gdy wsparte na rękach skrzydlatych W pogodne twe patrzy lice —

Jednakże blask owej Boskiej „Promiennej Głowy” (pojęcie Boga i obraz słońca nakładają się tu na siebie) jest rozumiany jako wynik straszliwej, bolesnej ofiary. Zakończenie stanowi żarliwy wyraz pragnienia podobnej, całopalnej męki.

Coraz częściej także pojawia się krzyż. Wiersz Próba zawiera wyraźną już analogię do Chrystusa.

Grzech, traktowany w wierszu Ból fatalny jako nieodłączny składnik kreacji poetyckiej, występuje również w innym kontekście. Łączy się z pokusą, zbrodnią, wstydem, świadcząc o wyraźnym kompleksie winy. Ów grzech rozumiany jest różnie: jako grzech pierworodny („Adamie! ojcze w grzechu!”), jako żądza zaistnienia ducha w postaci człowieka (Agni w poemacie W górach) i właśnie jako twórczość. (O relacji: grzech-erotyka, powiemy szerzej za chwilę.) Ale także całe życie jest tu często postrzegane jako ciąg grzechów, za które należy ponieść karę. Oto jak myśli Agni:

(...] wobec tego piekła ziejącego ze wspomnień — bielała. Jej instynkt sprawiedliwości wolał męki pokutnej dla wszystkich popełnionych i nie popełnionych... dla wszystkich zaczajonych w jej duchu zbrodni...

Podobnie w wierszu Przeszłość:

Dni przeszłe i przeszłe noce,

W gorzkiej zamknięte pamięci Sromu —

Ul

Wszystkie wszystkim wiadome i te nie znane nikomu —

|...|

Wszystkie odrzucam dzisiaj z wstydu rozpaczą i zgrzytem,

Wstręt do samej siebie („umieram z obrzydzenia dla duszy swojej”, Psalm pokutni;), mówienie o własnej nik-czemności pociąga za sobą myśl o koniecznej karze, o „Niebios niecofnionym sądzie”. Powtarzają się rozważania na temat pokusy, czasem wyraźnie w stylu Fryderyka Nietzschego:

Tam, gdzie ci błyska panterzy wzrok pokusy, — tam czyha na ciebie i panterzy skok niebezpieczeństwa. —

(Z księgi mądrości tymczasowej)

Czasem zresztą ów „panterzy skok” wyraźnie fascynuje, jak np. w znanym już wierszu Pokusa: „Ciągną mnie zla sfinksowe lice —

Przezwyciężanie pesymistycznej wizji świata i — przede wszystkim — przezwyciężanie kompleksu winy i własnej słabości odbywa się w poezji Komornickiej w różnoraki sposób. Za pomocą — o czym wspomnieliśmy już wcześniej — heroicznego witalizmu i powrotu do postawy religijnej. Także — poprzez stosowanie zespołu pojęć przeciwstawnych w stosunku do grzechu, pokusy, wstydu. Są to mianowicie: męstwo, wola, wielkość. Komornicka bywa bowiem — co może dziwić — niemal dydaktyczna: udziela wskazówek moralnych, które winny skutecznie bronić zarówno przed „palącym oddechem demona”, jak i przed własnym kompleksem winy. Pisze Komornicka-moralistka:

(...) przeciwstawić lubieżnej skrętości węża — skrzydła archanielskie; purpurowym drgawkom pokusy — płomienny Zapal; (...) rzeczywistości — Prawdę; rozkoszy — miłość; przepaści — Otchłań; szatanowi — Boga —

(Z księgi mądrości tymczasowej)

25