82790 P1520777

9.3.6. Właściwości moczu ostatecznego

Mocz ostateczny jest płynem o swoistych, różnych w zależności od gatunku zwierząt, właściwościach fizykochemicznych. Do najważniejszych właściwości moczu należy jego ilość (objętość), masa właściwa, ciśnienie osmotyczne, przejrzystość, barwa, woń i odczyn.

Dobowa ilość moczu może ulegać zmianom i zależy przede wszystkim od ilości pobranych płynów oraz utraty wody z ustroju inną drogą, np. przez skórę, przewód pokarmowy czy układ oddechowy.

Masa właściwa moczu wynosi średnio u zwierząt domowych od 1,015 do 1,040 g/cm³ i jest wypadkową ilości wody i zawartych w niej składników osmotycznie czynnych (tab. 9.3). Z masą właściwą moczu jest ściśle związane jego ciśnienie osmotyczne. W warunkach fizjologicznych waha się ono w dość szerokich granicach i zależy w dużym stopniu od jakości pokarmu i ilości pobranej wody. W warunkach prawidłowych istnieje odwrotna zależność między ilością moczu a jego masą właściwą i ciśnieniem osmotycznym.

Tabela 9.3. Diureza, masa właściwa oraz ciśnienie osmotyczne moczu różnych gatunków zwierząt gospodarskich

Wskaźniki		Koń	Krowa	Owca	Świnia
Diureza	1/dobę	3-10	6-20	0,5-1,5	Hf
Masa właściwa moczu	g/cm^3	1,038	1,030	1,035	1,015
Średnie ciśnienie osmotyczne moczu	mmol/kgHgO	1150	1080	1198	682

U większości gatunków zwierząt domowych mocz jest przejrzysty, tylko u koni, ze względu na obecność większej ilości aminokwasów, jest mętny. Mocz ma barwę od lekko żółtej do brunatnej (konie). Przyczyną zmiany zabarwienia mogą być barwniki pochodzenia ustrojowego (krwi, żółci) lub pochodzenia pozaustrojowego (leki, barwniki pokarmu). Woń moczu jest swoista dla poszczególnych gatunków.

Odczyn (pH) moczu zależy od gatunku zwierzęcia oraz sposobu jego odżywiania. Zwierzęta mięsożerne pobierają z pokarmem więcej białka, dlatego odczyn ich moczu jest lekko kwaśny (pH 6,5-7,0). Zwierzęta roślinożerne pobierają z paszą duże ilości takich pierwiastków, jak: wapń, magnez, potas, które są wydalane z moczem i alkalizują go, w związku z czym pH ich moczu waha się w granicach 7,5-8,4.