83374 IMG 76 (3)

i zróżnicowanej konkretności, której towarzyszy bezmyślna rutyna, oraz wzrost ogólnie obowiązujących modeli których konkretne zastosowanie wy-maga pewnego ..wyboru". Taka złożona hierarchia ważności jest yStrukLu-.ralna” ceęfrą światopoglądu .Jak już wskazywaliśmy uprzednio, jest ona zdolna do artykulacji. Artykulacja ta musi być pośrednia; hierarchia znaczeniowa leżąca u podstaw światopoglądu jako całości wyraża się poprzez specyficzne przedstawienia. Przedstawienia te w sposób ukryty oznaczają globalny sens światopoglądu, ale wyraźnie odnoszą się do odległego poziomu rzeczywistości, poziomu na którym mieści się ostateczne znaczenie. Stąd „strukturalna” cecha światopoglądu staje się częścią jego „zawartości".

Czynności życia codziennego „mają sens" w zhierarchizowanych bio-graficznych.l^łeczaychi historycznych warstwach znaczeniowych. Życie codzienne jest rozumiane jako podległe poziomom znaczeniowym, które wykraczają poza zwykTe życierCzynnDŚcr życia codziennego są częścią znajomego świata. To jest świat, który poddaje się zwykłemu działaniu. Jego .jzeczywistość” może być-ogarnięta zwykłymi zmysłami zwykłych ludzi. „Rzeczywistość” świata życia codziennego jest konkretna, bezproblemowa i, jak to można powiedzieć, „świecka”. Warstwy ważności, do których ostatecznie odwołuje sie życie codzienne^ nie są ani konkretne ani bezpro-blemowe.IclL,.rzeczywistość” jest manifestowana na różne sposoby, które są tylko częściowo dostępne dla zwykłych ludzi. .Taką „rzeczywistością" nie można się zajmować rutjmówo.wiśtoćie jest pozą kontrolą zwykłych ludzi. Dziedzina transcendentująca świat życia codziennego jest doświadczana jako „inna” i tajemnicza. O ile charakterystyczną jakością życia codziennego jest jego „świeckość", to jakością definiującą sferę transcendentną jest jego „Świętość”.

Związekpomiędzy śwńaFemzyciacodziennego a sferą świętą jestzwiązkiem pośrednim. Wiele zhierarchizowanych warstw znaczeniowych pośred-niczypomlędźy banalnymi i .„świeckimi” rutynami a „ostatecznym" znaczeniem biografii, tradycją społeczną itd. Jest jeszcze inny rodzaj doświadczenia, który wysika z załamania się rutyny życia codziennego. Rozciąga się od bezradności wobec zwykłych wydarzeń aż po śmierć i zwykle towarzyszy mu trwoga lub ekstaza, albo też mieszaninaobu stanów. Doświadczenia lego rodzaju są rozumiane z zasady jako bezpośrednie manifestacje rzeczywistości

sfery świętej. Stąd zarówno ostateczne, znaczenie życia codziennego-i znaczenie nadzwyczajnych doświadczeń są umieszczone w tej „innej” i świętej” dziedzinie rzeczywistości.

Podczas gdy obie te sfery skłaniają się ku polaryzacji, jest rzeczą naturalną, że są rozumiane jako spokrewnione w pewien sposób. Pokrewień-I stwo to rozciąga się od stosunkowo wysokiego stopnia segregacji pomiędzy I świeckim światem i świętym kosmosem, aż do wysokiego stopnia wzaje-mnęgo,przenikanią się. Animizm, totemizm i eschatologią to jedne z bardziej ¹ typowych systematycznych wytworów tej relacji.

Ponieważ święty kosmos manifestuje się w świeckim świecie_w jakiejś formie, nie jest wielką przeszkodą przedstawienie sfery transcendencji

, . w święcie życia codziennego. Przedstawienie to jednak zależy od „ograni-s    —■— ——

jjś* czonych obiektywnych możliwości wyrazu, charakteryzujących świat pro-fanum. Z tego wynika tendencja do traktowania tego rodzaju ekspresji za „ostatecznie” nieodpowiednią. Znowu dochodzi się do całej gamy mniej lub bardziej systematycznych stanowisk w tej kwestii; rozciągających się od stwierdzenia, że święty kosmos manifestuje się w konkretnych i widocznych enklawach świeckiego świata aż do wysublimowanych teorii o roli, którą język, obrazy itd., spełniają w wyrażaniu „niewyrażalnego”.

o

Musimy teraz ocenić twierdzenie, że artykulacja świętego kosmosu zależy od możliwości zwykłej ekspresji. Jest to ważne w sensie czysto formalnym; święty jjo&mos „jest, oczywiście, obiektywizowany społecznie przy pomocy tych samych środków, za pomocą których, jest obiektywizowany światopogląd jako całość, tzn. w działaniach, wizerunkach i języku. Formalnie rzecz biorąc, rytuały to działania, święte obrazy to wizerunki, boskie imiona to słowa. Ale różnica istnieje. Działania, takie jak sposób jedzenia czy procedura sadzenia roślin, rzeczywiście ucieleśniają aspekt światopoglądu. Znaczenie takich działań jest jednak po pierwsze i przede wszystkim pragmatyczne. Mają one cel w kontekście życia codziennego, ale , jedynie pośrednio są zintegrowane z wyższymi poziomami ważności. Z kolei . akty rytualne, które ucieleśniają element świętego kosmosu są, mówiąc i wprost, bez znaczenia w bezpośrednim kontekście życia codziennego. Ich : cel odnosi się bezpośrednio do świętego kosmosu. Ofiary, rytuały przejścia, i pogrzebowe i tym podobne reprezentują ostateczne znaczenie, bez którego

95