83466 Pok tafil1535

972

wych rdzenia kręgowego. Krótkie włókna przedzwojowe kończą się w obrę. bie pnia współczulnego, długie włókna pozazwojowe docierają do ślinianek razem z naczyniami krwionośnymi.

Regulacja wydzielania śliny polega na współdziałaniu układu przywspół. czulnego i współczułnego. Pobudzenie nerwów przywspółczulnych prowadzi do znacznego zwiększenia objętości wydzielanej śliny, bogatej w enzymy i elektrolity, a ubogiej w glikoproteiny. Pobudzenie nerwów współczulnych w mniejszym stopniu zwiększa ilość wytwarzanej śliny, a powstająca ślina zawiera dużo śluzu.

Głównym mediatorem uwalnianym na zakończeniach włókien przywspółczulnych jest acetylocholina (Ach). Innym mediatorem uwalnianym na za-kończeniach włókien przywspółczulnych, dochodzących do ślinianek, są VIP i SP (substancja P). Włókna przywspółczulne dochodzące do ślinianek uwalniają też NPY (neuropeptyd Y) i ATP. Mediatory te występują też jako korne-diatory w obrębie unerwienia współczulnego ślinianek. Głównym mediatorem uwalnianym na zakończeniach nerwów współczulnych jest noradrenalina (NA), a komediatorami są NPY i ATP.

Kluczowym mechanizmem prowadzącym do pobudzenia wydzielania śliny jest zwiększenie stężenia jonów wapnia w cytoplazmie komórek pęcherzyków wydzielniczych i przewodów wyprowadzających. Zwiększenie stężenia Ca'-' występuje po pobudzeniu cholinergicznych receptorów muskaiy-nowych M_r adrenergicznych receptorów a, i p, oraz receptorów NK pobudzanych odpowiednio przez Ach, NA i SP. Połączenie mediatorów z wymienionymi receptorami prowadzi w pierwszym etapie do aktywacji związanego z błoną komórkową białka G, a następnie fosfolipazy C (PLC). Aktywacja PLC powoduje hydrolizę 4.5-difosforanu fosfatydyloinozytolu (PIP) do 1,4,5-trifosforanu inozytolu (IP₃) i diacyloglicerolu (DAG). Następnie rozpuszczalny w wodzie IP₃ wędruje do siateczki szorstkiej, gdzie łącząc się ze swoistymi receptorami, uwalnia jony Ca²*. Dodatkowo zwiększenie stężenia jonów wapnia w cytoplazmie, działając na ryanodynowrażliwe kanały wapniowe, powoduje ich otwieranie i dalsze zwiększanie się stężenia Ca²' wcy-toplazmie Innym, niezależnym od IP₃, mechanizmem, prowadzącym do zwiększenia stężenia jonów wapnia, jest aktywacja ryanodynowrażliwydi kanałów wapniowych przez cykliczną ADP-rybozę, powstającą z NAD'.

Wydzielanie żołądkowe

Budowa, ukrwienie i unaczynienie błony śluzowej żołądka

Pokrywa nabłonkowa żołądka pełni wiele funkcji, w tym najważniejsze to funkcja pokrywowo-ochronna. wydzlelnicza i resorpcyjna. Na wewnętrznej

powierzchni żołądka stwierdza się obecność fałdów wraz z rowkami, które dzielą ją na pola żołądkowe o średnicy 1-5 mm, Pola żołądkowe mają na swojej powierzchni punktowate zagłębienia. Rowki 1 zagłębienia powstają w wyniku wpuklema nabłonka i na przekrojach preparatów histologicznych uwidaczniają się jako „dołeczki żołądkowe', do których dochodzą gruczoły jolądkowe (ryc. 11.7.11). Ze względu na dużą aktywność wydzielmczą nabłonek błony śluzowej żołądka nosi miano powierzchni gruczołowej, której powierzchnia wynosi około 800 cm², a jej grubość 0,3-1,5 mm.

Czynnościowo żołądek składa się z trzech części:

-    wpustu,

-    trzonu i dna,

-    odżwlernika.

Zwieracz

odźwiemika

Komórki śkcowe szyjki

RYCINA 11.7.11. Podział anatomiczno-czynnośaowy błony śluzowej żołądka Struktura gruczołu żołądkowego.