Pok tafil1532

dującego się w odcinku krzyżowym rdzenia kręgowego, Impulsacja z receptorów ścian odbytnicy jest przenoszona włóknami czuciowymi nerwów miedniczych do rdzenia kręgowego Drogę odśrodkową stanowią włókna przywspółczulne nerwów miedniczych. Odruch rdzeniowy nasila perysłalty-kę końcowego odcinka Jelita grubego i rozluźnia zwieracz odbytnicy, potęgując działanie odruchu śródściennego. Ponadto podczas defekacji dochodzi do odruchowego skurczu dżwigacza odbytnicy I uruchomienia tłoczni. Głęboki wdech I skurcz mięśni powłok brzusznych przy zamkniętej głośni powoduje znaczne podwyższenie ciśnienia śródbrzusznego, co ułatwia przesunięcie kału do odbytnicy I jego usunięcie na zewnątrz.

Realizacja odruchu defekacyjnego podlega naszej woli. Impulsaąa w nerwach czuciowych, wywołana rozciąganiem ścian odbytnicy, dociera do kory mózgowej, gdzie następuje uświadomienie parcia na stolec. Jeżeli aktualna sytuacja umożliwia oddanie stolca, to odruch defekacyjny Jest realizowany, Hamowanie defekacji odbywa się przez skurcz zależnego od naszej woli poprzecznie prążkowanego zwieracza zewnętrznego odbytu. Ponadto, przez drogi zstępujące, może dochodzić do zahamowania uruchomienia tłoczni brzusznej i zmniejszenia aktywności ośrodka defekacyjnego.

Czynność zewnątrzwydzielnicza gruczołów przewodu pokarmowego

Gruczoły zewnątrzwydzielnicze są rozmieszczone na całej długości przewodu pokarmowego - od jamy ustnej aż do odbytu. Ich funkcją jest przede wszystkim wytwarzanie enzymów trawiennych, które są wydzielane wraz z wodą i elektrolitami do światła przewodu pokarmowego. Ponadto gruczoły przewodu pokarmowego wytwarzają śluz, który umożliwia formowanie kęsa pokarmowego, zapobiega uszkodzeniom mechanicznym i chemicznym błony śluzowej oraz dzięki właściwościom poślizgowym ułatwia przesuwanie treści pokarmowej przez poszczególne odcinki przewodu pokarmowego Gruczoły zewnątrzwydzielnicze przewodu pokarmowego mogą przyjmować różne struktury. Najprostszą formą są pojedyncze komórki śluzowe, znajdujące się na powierzchni błony śluzowej. Bardziej skomplikowaną strukturę mają gruczoły o budowie cewkowej, znajdujące się w obrębie błony śluzowej (np. gruczoły żołądkowe). Gruczoły trawienne przyjmują również formę samodzielnych, złożonych narządów, zlokalizowanych poza ścianami przewodu pokarmowego. Taką budowę mają ślinianki, trzustka i wątroba

Ślinianki i wydzielanie śliny

Ślina jest wydzieliną jamy ustnej wytwarzaną przede wszystkim przez główne gruczoły ślinowe, do których zaliczamy trzy pary ślinianek przyuszne, podżuchwowe i podjęzykowe. Tam powsta|e około 90% śliny Pozostałe 10% śliny jest wytwarzane przez mniejsze ślinianki, które są rozsiane w obrębie błony śluzowej jamy ustnej i języka.

Gruczoły ślinowe zbudowane są z pęcherzyków wydzielniczych i przewodów wyprowadzających, tworzących razem jednostki czynnośdowe, zwa-

Naczynia włosowate okołopęcherzykowe

RYCINA 11.7.9. Ukrwieme ślinianek umożliwia, dzięki układowi krążenia wrotnego, oddziaływanie aktywności wydzielniczej kanalików na czynność wydzielmczą pęcherzyków Ślina powstaje dwuetapowo - pierwotna jest tworzona w pęcherzykach wydztełmczych, następnie w kanalikach I przewodach wyprowadzających zachodzi wchłanianie Na" i Ch oraz wydzielanie K‘ I HCOj.