67082 Pok tafil1539

pH soku żołądkowego może obniżyć się nawet do 1,0, podczas gdy pH osocza wynosi 7,4. Wyliczony z tego gradient stężeń jonów H* między tymi dwoma płynami wynosi aż 1:2 500 000.

Badanie wydzielania soku żołądkowego

Podstawową metodą stosowaną do oceny wydzielania soku żołądkowego u człowieka była metoda polegająca na wprowadzeniu przez nos lub usta sondy do żołądka i odsysaniu treści żołądkowej. Wydzielinę żołądkową oceniało się w warunkach podstawowych (bez pobudzenia wydzielania) i po jego pobudzeniu. Badano objętość soku żołądkowego, jego pH, stężenie i wyrzut jonów H', a także zawartość pepsyny i elektrolitów. Do pobudzenia wydzielania stosowało się. histaminę (25 pg/kg mc.), histalog (1500 pg/kg mc.) i pentagastrynę (6 pg/kg mc.), a także 2-deoksy-D-glukozę (2-DG) i insulinę. Badane były:

-    wydzielanie podstawowe bez pobudzenia wydzielniczego określane na czczo (basal acid output, BAO),

-    wydzielanie szczytowe uzyskane po zastosowaniu bodźców wydziel-niczych (peak acid output, PAO),

-    maksymalne wydzielanie uzyskane po zastosowaniu bodźców wy-dzielniczych (maxiamal acid output, MAO).

• BAO prawidłowo wynosi 0-5 mmol/h, przeciętnie 2 mmol/h. Badanie to przeprowadzano przez 1-2 h. Wartość wydzielania podstawowego Jest wynikiem iloczynu stężenia jonów H* w soku żołądkowym oraz jego objętości. Wydzielanie podstawowe zwykle nie przekracza 10% wydzielania maksymalnego pobudzonego histaminą i wynika z uwalniania acetylocholiny z zakończeń nerwowych, histaminy z komórek ECL, a także niewielkiej ilości gastryny z komórek G.

• PAO jest szczytowym wydzielaniem H* uzyskanym po zastosowaniu powyżej opisanych środków pobudzających. Jego wartość określano, dodając ilości jonów wodorowych wydzielonych w ciągu dwóch okresów po 15min o maksymalnej aktywności wydzielniczej i przeliczając na godzinę. PAO wynosi w warunkach prawidłowych około 25 mmol/h.

• MAO określano w pierwszej godzinie po podaniu środków pobudzających. Prawidłowo u człowieka wynosi 5-30 mmol/h, średnio 20 mmol/h

U człowieka badano też wydzielanie kwasu solnego przez żołądek za pomocą miareczkowania śródżołądkowego H*. stosując w tym celu HC0;

Z ilości HCOj zużytego do miareczkowania oceniano liczbę wydzielonych jonów H*.

rycina 11.7.14 Zapis 24-godzinnej wewnątrażołądkowej pH-metni Zapis rizjoiogtczny poza występującym między godziną 5³⁰ a 6^M wzrostem pH, będącym wynikiem zarzucania żóto do

żołądka.

Insulina i 2-deoksy-D-glukoza (2-DG) pobudzają wydzielanie żołądkowe przez nerwy błędne. Test z tymi substancjami stosowano w celu określenia skuteczności wagotomii, stosowanej w leczeniu choroby wrzodowej. Po doszczętnym przecięciu nerwów błędnych nie obserwowano zwiększenia wydzielania kwasu po tych substancjach. Ze względu na fakt, że odstąpiono od wykonywania wagotomii w leczeniu choroby wrzodowej, testu tego obecnie się nie wykonuje.

Po wprowadzeniu efektywnych blokerów wydzielania żołądkowego i odkryciu roli Helicobacter pylori w patogenezie choroby wrzodowej, klasyczne metody badania wydzielania żołądkowego wyszły z użycia. Obecnie w przypadku chorób związanych z wydzielaniem kwasu solnego przez żołądek stosuje się metody umożliwiające całodobową ocenę wydzielania żołądkowego Aby przeprowadzić to badanie, wprowadza się przez nos do żołądka elektrodę połączoną z urządzeniem rejestrującym przez 24 h pH w żołądku. Uzyskany wynik jest przedstawiany w postaci wykresu, jak na rycinie 11.7.14.

W ostatnim okresie wprowadzono też metodę umożliwiającą ocenę pH soku żołądkowego i stężenia amoniaku w czasie rzeczywistym. Metoda ta znalazła zastosowanie w diagnostyce zanikowego zapalenia błony śluzowej żoładka i infekcji Helicobacter pylori.

Wydzielanie czynnika wewnętrznego

Czynnik wewnętrzny IF (intrinsic factor) należy do wydzieliny okładzinowej, nosi także nazwę czynnika wewnętrznego Castle a. Czynnik ten jest muko-polisacharydem o masie cząsteczkowej 55 000. Jest niezbędny do prawidłowego wchłaniania kobalaminy (witaminy B J w końcowym odcinku jelita krętego i jest wytwarzany przez komórki okładzinowe żołądka. Usunięcie żołądka prowadzi do znacznego upośledzenia wchłaniania B,₂ z następowym wystąpieniem niedokrwistości megaloblastycznej. Czynnikami pobu-