84897 P1080024

Rekonstntkcja rzu będzkiego: Zarys

O 5 TOM

to poziomego według programu z roku 1403. Według dziejów architektury w Polsce. Wyd. IV. Warszawa I'

poznańskiej widziałbym w następującej kolejności. W 1380 roku, po zawaleniu się chóru z wieku XIII, rozpoczęto budowę nowego. Wprowadzono wówczas program chóru wielobocznie zamkniętego z obejściem, ale jeszcze bez kaplic promienistych czy przyobejściowych. Z tą fazą chóru wiązałbym też powstanie trzech wież wschodnich. I tak - w moim przekonaniu - prezentowałby się program chóru katedry poznańskiej w jej fazie po roku 1380.

Fundacja kaplicy w 1399 roku oznaczałaby typowe dla wszystkich polskich katedr zjawisko obrastania obejściowego chóru, jeszcze przed jego ostatecznym wykończeniem, w kaplice noszące charakter fundacji prywatnych. Od roku 1403 biskup Wojciech Jastrzębiec podejmuje skoordynowaną akcję budowy trzech głównych kaplic promienistych: biskupiej na osi, zakrystii po stronie północnej i kaplicy kapitulnej po stronie południowej. Wkrótce wolne przestrzenie między tymi trzema głównymi kaplicami zostały zabudowane kolejnymi kaplicami z fundacji prywatnych.

W wyniku nowożytnych przebudów katedra niemal zupełnie zatraciła swój gotycki charakter. W takim stanie dotrwała do 15 lutego 1945 roku, kiedy to w wyniku ostrzału artyleryjskiego spłonęła. Ujawnione pod barokową obudową gotyckie pozostałości, w tym także fragmenty triforium, walnie przyczyniły się do podjęcia decyzji o przywróceniu katedrze szaty gotyckiej. W trakcie tej odbudowy popełnione zostały błędy, które nie pozwalają obecnej formy traktować jako całkowicie zgodnej ze stanem średniowiecznym. Krytycznie zagadnienie to rozpatrzył Eugeniusz Linette. Porównując zdjęcia z czasów odbudowy ze stanem obecnym dokonał ważnych korekt, które bardzo pogłębiły znajomość form wnętrza chóru katedralnego.

Obecnie długość chóru właściwego wyznaczają dwa, nierównej zresztą głębokości przęsła prostokątne i trzecie wschodnie o zamknięciu 5/8. Chór otoczony jest wielobocznym obejściem, nad którym w części wschodniej wznoszą się trzy wieże-latamie.

59