P1080023

Rekonstrukcja stanu katedry gotyckiej po przebudowie chóru po roku 1 aksonometria. Opracowała i rysowała K. Skalska.

zapoczątkowanych, bez rozróżnienia, co zaczęto niedawno, a co zaczęto już dawno, a jeszcze nie wykończono. W tym rozumieniu określenia „zaczęty ambit” i „zaczęta kaplica”, użyte w roku 1405, tłumaczyłbym jako niekoniecznie zaczęte w tym samym czasie. Jeśli zaczęcie ambitu przesuniemy bliżej roku 1380, wówczas też w pełni zrozumiała staje się fundacja przy nim kaplicy w 1399 r. Przyjęcie roku 1380 jako początku budowy nowego chóru proces jego powstawania rozciąga w czasie do ponad ćwierćwiecza. Wydaje się to bardziej prawdopodobne aniżeli kilkuletnia budowa poczynając od roku 1403. Sądzę jednak, że rok 1403 stanowi pewną cezurę i rozpoczyna nowy etap w budowie chóru. Na tym etapie buduje się kaplice i stoi już ściana chóru właściwego. Wykluczamy możliwość jednoczesnej budowy i kaplic, i chóru, wobec czego pojawia się pytanie, do której z tych faz zaliczyć budowę obejścia. Dokument z roku 1405 sugerowałby, że budowę obejścia należy ewentualnie łączyć z fazą budowy kaplic. Analiza architektury wskazuje na konieczność powiązania budowy ambitu z chórem właściwym. Podstawowym argumentem są tutaj wschodnie wieże, których pierwotnego związania ze ścianą chóru nikt nie podważał, a mogły być wznoszone razem z chórem tylko wówczas, gdy istniało już obejście, bowiem przerzucone łukami ponad nim, wspierały się z jednej strony na ścianach chóru, z drugiej na murach obwodowych obejścia.

Z kolei analiza planu katedry ujawnia znaczne nieregulamości w rozplanowaniu trzech wielobocznych kaplic promienistych, co sugeruje, że zostały one dobudowane do już istniejącego obejścia. Może więc faza od 1403 roku objęła budowę właśnie tych kaplic promienistych oraz, być może, przesklepienie wcześniej wzniesionych chóru i obejścia. Niestety po nowożytnych przebudowach i powojennej konserwacji nie można w zadowalający historyka architektury sposób wykorzystać samej architektury dla precyzyjnego odtworzenia historii budowlanej. Uzgadniając, na ile to możliwe, wymowę wszelkich źródeł, zarówno pisanych, jak i architektonicznych, powstawanie nowego chóru katedry

57