266 M.Polowczyk. E.Kiugmann - PRZYRZĄDY PÓŁPRZEWODNIKOWE
UGS:
Uos"
Rys. 6.40. Zależność pojemności tranzystora JFET od nipięć między elekt rodowych
■0
0,5 UP
as=const
Jakościowo, zależność pojemności tranzystora JFET od napięć międzyclektro-dowych przedstawia rys.6.40. Konkretne wartości pojemności tranzystora zależą oczywiście od wykonania tranzystora i jego polaryzacji. Przykładowo, tanzystor BF245 firmy Philips ma przy UDS=20V j UGS=-1V następujące wartości pojemności: CGS=4,0pF; Cqd=1,1pF; CDS=l,6pF.
Wielkością istotną z punktu widzenia właściwości małosygnałowych tranzystora JFET jest transkonduktancja gm występująca w modelu inałosygnałowym (rys.6.39b). Określa się ją jako nachylenie charakterystyki statycznej przejściowej
alD
8,0 " dUGS I (6-168)
tUpj - const
Wartość transkonduktancji danego tranzystora zależy od spoczynkowego punktu pracy tranzystora (UGS i UDS). Kształt tej zależności można otrzymać bezpośrednio z relacji (6.148) i (6.149):
• dla zakresu omowego
Sm
B-Uds
? ^DSS Up
UDS
Up
(6.169)
• dla zakresu zaciśnięcia kanału
(6.170)
Warto zauważyć, że transkonduktancja w zakresie zaciśnięcia kanału jest liniową funkcją napięcia UGS. Umożliwia to prostą realizację wzmacniaczy z regulowaną wartością wzmocnienia. Można bowiem wykazać, że wzmocnienie napięciowe we wzmacniaczu rezystancyjnym, wykonanym na tranzystorze JFET, w układzie WS jest równe
Ku = -gn, RD (6.171)
gdzie: Rd- rezystancja obciążenia w obwodzie drenu.
a więc wzmocnienie Ky jest liniowo zależne od różnicy napięć UGS-UP.
Właściwości dynamiczne wiclkosygnałowe tranzystora JFET dają się jednoznacznie wyprowadzić z modelu dynamicznego wielkosygnałowego wówczas, gdy w pełni określone są zależności pojemności tranzystora od jego napięć międzyelektrodowycb. Niestety, niekiedy zależności te znane są tylko w postaci ogólnej. Dlatego często dla tran/ystorów JFET podaje się dodatkowo charakterystykę przełączania dającą informację o właściwościach dynamicznych tranzystora (rys.6.41).
Rys. 6.41. Układ testowy (a) i typowa charakterystyka przełączania tranzystora JFET (b);
•oit • czat wyłączania tranzystora, id - czas opóźnienia odpowiedzi, t, - czas narastania prądu tranzystora. Id -czas opadania impulsu wejściowego, tr) - czas narastania impulsu wejściowego
Jako przykład podane są poniżej parametry charakterystyki przejściowej tranzystora 2N4091 (Philips) przy UDD=3V, RD=425Q, -UGSM=12V, tn=lns, trI=lns, R,=50Q -rezystancja wyjściowa źródła sygnału u(:
• topF < 40 ns, td < 15 ns, t,. < 10 ns;
• przebieg u0(t) zdejmowany oscyloskopem o parametrach: tr < 0,4 ns - czas narastania odpowiedzi na pobudzenie skokowe, Rj > 9,8 MQ - rezystancja wejściowa sondy pomiarowej, C; < 7 pF - pojemność wejściowa sondy pomiarowej.
W niektórych zastosowaniach tych tranzystorów ważne znaczenie ma wzrost prądu Id przy stałym napięciu UGS i wzrastającym UD$ (patrz rys.6.36). Efekt ten uwzględnia się w modelu dynamicznym wiclkosygnałowym w opisie funkcji Id(Uqs»Uds)» natomiast w modelu małosygnałowynt za pomocą konduktancji gds;
£dl . ;
8ds"dUDS“Di (6.172)
Konduktancja ta w realnych tranzystorach posiada wartości w przedziale od 10|iA/V do 400pA/V. Niekiedy zamiast konduktancji g^ podaje się jej odwrotność jako tzw. rezystancję wyjściową tranzystora (2,5kQ...100kQ),