85138 PICT2624 (2)

probUmów t — ni# ma co ukrywa# #rty. Alsboić pobielej powieści rttllimu ioc)fthftytziMf9 eą ającym uziudmenian decyzji lekturowych dzudeyszego powieki lat 1M9—nie notę dziwić. Dziwić wszakże musi zjawisko inne, a mianowicie brak ta* interesowania polską powieścią realizmu socjalistycznego ze strony historyków i teoretyków literatury. Przeświadczenie o artystycznej słabości beletrystyki 1040—1955 nie powinno w żadnym wypadku zastępować pełnej wiedzy o tym literackim fenomenie, nie powinno zwalniać od obowiązku rzetelniejszego poznania ważnego epizodu, jaki w historii polskiej prozy powojennej stanowi powieść socrealistyczna.

Kilkanaście lat temu pisał Marian Stąpień: „nadal brakuje nam rzeczywistego bilansu lat 1949—1955 w dziejach powojennej literatury polskiej. Okres ten jest mniej niż inne opracowany. Omijają go komentarze eseistów. Nie dotarła doń jeszcze uwaga historyków literatury, chociaż minęło od tamtego czasu już z górą dwadzieścia lat. Jest to okres do dziś ciągle nie opisany, nie nazwany, lecz chętnie i często przezywany. W większym stopniu niż inne narażony na trywializującą etykietkową charakterystykę. Okres, któremu na ogół skwapliwie udziela się kuksańców, wywołujących ironiczno-pogardliwy uśmiech. Niestety, w mniemaniu wielu ten śmiech zastępuje autentyczną wiedzę o doświadczeniach literatury polskiej”, oraz: „Mimo że utwory powstałe w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych nie uzyskały większej rangi artystycznej, zasługują przecież na uwagę jako zjawisko socjolog!czno-literackie. Za mało mu się poświęca komentarzy” *.

Badawcze zaniedbanie w zakresie powieści pierwszej połowy lat pięćdziesiątych zaznacza się tym wyraźniej, że kontrastuje ze stosunkowo pełnym opisem dorobku prozatorskiego okresów sąsiednich, zwłaszcza zaś okresu 1945—1948. Dzieje się tak przede wszystkim za sprawą klasycznej już dziś książki Kannych ogranie zeń narodowych ani czasowych (oprócz tych, która -_lrilM ■ tar nr, In „powieść realistyczna", s. 1S).

p M, Stępień: Luta 1949—1955 to doświadczeniach krytej Iw zbiorze;) W kręgu literatury Pottki Ludowej, pod rad. || o*. Kraków 1979, «. W7—168; Trudne przygody literatury fioltk, i Jj tamie, i, fi.