83941 Obraz6 (70)

Tabela 9

kwas abUtfMMy

I

|

zawartość tłuszczu w nasionach i owocach wybranych roSlin oleistych

Nazwa	Zawartość tłuszczu (*)
Oliwki	50-55
Mak	40-50
Rzepak	40-45
Rzepik	22-40
Len	35-42
Słonecznik	20-35
Soje	15-24
Konopie	•n #ł i o r*»
Bawełna	27-40

OdbŁorcwl kalafonii mą działy przemysłu: papierniczy# Orodków I piorących, farb i lakitrOw, elektrotechniczny i farmaceutyczny. Kalafo- j aia sluły do wyrobu smarów, lakierów, pokostów# linoleum, mydeł# klejów, | farb drukarskich, arodków owadobójczych 1 m<c! leczniczych.

2yvlca ekstrakcyjna

Oprócz Żywicy balsamicznej otrzymywanej z drzew Żywych# Źródłem kalafonii i terpentyny jest również karpina aoenowa i wióry spałowe, kalafonia uzyskiwana z karpiny zawiera kwasy tłuszczowe, których nie spotyka się w kalafonii uzyskiwanej z Żywicy balaaadcznej.

Terpentyny i kalafonie z rozdrobnionej karpiny uzyskuje sif metody ekstrakcyjny. Powszechnie stosowanym ekstrahenten jest benzyna ekstrakcyjna o temp. wrz. 90-120°C. Ekstrakcje karpiny przeprowadza się najczyściej metody ciągłą, w bateriach ekstraktorów, z zachowaniem zasady przseiwprydu.

Skład ekstraktu zależy od wielu czynników, np. wymiarów zrąbków, wilgotności surowca drzewnego, parametrów procesu ekstrakcji oraz jakości rozpuszczalnika. Zwykle zawiera on 4-8* kalafonii, 1-2* terpentyny i 90-95* benzyny. Ekstrakt przerabia sig metody destylacji w celu rozdzielenia poszczególnych składników. Oddzielania terpentyny i benzyny (składników lotnych) od kalafonii (składnik stały) przeprowadza się w .wyparkach. Jako pierwaza destyluje benzyna, następnie terpentyna, a pozostałość podestylacyjny stanowi kalafonia. Zim³ karpiny uzyskuje się 40-45 kg kalsfoaii, 8-12 kg terpentyny i 1-2 kg oleju flotacyjnego.

2.1.4. Rośliny oleiste

2.1.4,1. Budowe chemiczną i rodząJ* oleJóv roślinnych

ftoaliny oleiste sy Źródłem olejów roólinnycb* Nazwy o 1 e j e i określa się tłuszcze, które w temp. 1S°C maję konsystencję ciekłą. Oleje j roślinne wyodrębnia się z nssion i owoców roSlin oleistych (Łab. 9).

Pod względem budowy chemicznej oleje roślinne sy estrami gliceryny i wyfszych nienasyconych kwasów tłuszczowych. W glicerydach grupy -OM zestryfikowane są cząsteczkami różnych kwasów nienasyconych, przy czym najczęściej występują:

-    kwas oleinowy CH, (cn,),CM=CM (cm,),COOm ,

- kwas linolowy    CM_a (CM,)„CM=CHCM_aO«rCM(CM,)_TCOOM ,

-    kwas linolenowy CH₃CH₃CH=CHCH_aCH=CMCH_aC»»=CM(CH_a),COOH .

W wybranych olejach występuję ponadto w dużych ilościach: kwas erokowy, eleostearynowy, rycynolowy 1 arachidowy. Oleje roślinne zawierają zazwyczaj kilka procent estrów gliceryny kwasu stearynowego i palmitynowego (Łab. 10). Surowe oleje zawierają równiet do 1,5* rótnych domieszek, m.in. substancje białkowe, węglowodany, węglowodory, witaminy, barwniki i foafatydy oraz do 0,3* fitosteroli.

•Tobola 18

Skład kwasów tłuszczowych (tworzących glicerydy) w wybranych olejach roślinnych

Nazwa oleju	Udział kwasu (%1
	kwasy nasycona		kwasy	nienasycone		Inno kwasy występujące w dutych ilościach
	stea rynowy	palmi tynowy	i	lino lowy	lino lenowy
Arachidowy	3	8	SC	24		arachidowy - 2%
Konopny	4	6	13	53	24
Lniany	a	S	12	28	43
Makowy '	3	s	30	42
Rycynowy	2	2.	9	3		rycynolowy - 00%
Rzepakowy			38	13	2	erukowy - 52%'
Sezamowy	2	9 *	45	40		sezamowy
Sojowy	.5 ’	9	29	55	3	arachidowy
Tungowy	& .	3	13			•loostearynowy - 70%
Bawełniany		21	30	48

78