86990 medsadowa
9

Z kolei przystępuje się do oględzin odzieży, w którą zwłoki są ubrane lub która znajduje się obok zwłok. Opis poszczególnych części odzieży następuje w takim porządku, w jakim znajdują się one na zwłokach. W niektórych-przypad-kach badanie odzieży musi być szczególnie dokładne. Dotyczy to przypadków postrzału (umiejscowienie otworów w odzieży, ślady sadzy, prochu), ran kłutych., (wymiar i charakter .-uszkodzenia tkaniny) oraz wypadków komunikacyjnych (poszukiwanie śladów, odbicia bieżnika opon, maski, chłodnicy, śladów wlecze-

„BlaitpO-

Oględziny zwłok powinny być przeprowadzone w zasadzie po całkowitym ich rozebrani^ co umożliwia dokładne obejrzenie całej powierzchni dała, łącznie z otworami naturalnymi. Od rozebrania zwłok przy oględzinach na miejscu ich znalezienia można odstąpić, jeżeli istnieją jednocześnie następujące uwarun-Jtowania: 1) istnieje możliwość szybkiego przewiezienia zwłok do prosektorium i przystąpienia do sekcji zwłok bezpośrednio po ich transporcie, 2) nie ma potrzeby szczegółowego ustalenia czasu śmierci ani tożsamości zwłok, 3) ze stwierdzonych okoliczności nie wynika konieczność zabezpieczenia poszczególnych części odzieży do badań dodatkowych (np. w przypadku postrzału).

W tych przypadkach można zaniechać rozbierania zwłok, ograniczając się do rozpięcia i możliwie szerokiego odchylenia odzieży w celu obejrzenia plam opadowych na karku, brzuchu i dolnej części pleców dla sprawdzenia stężenia pośmiertnego i zmierzenia temperatury ciała. Jeżeli zwłoki rozebrano, zdjęte części garderoby umieszcza się w odrębnych torbach foliowych lub papierowych, co zapobiega zatarciu ewentualnych śladów, jak również chroni odzież przed późniejszym uszkodzeniem.

Właściwe wstępne oględziny zewnętrzne ciała polegają na stwierdzeniu: 1) rozmieszczenia i nasilenia znamion śmierci wczesnych lub późnych, 2) reakcji interletalnych, 3) zanieczyszczeń powłok skórnych, 4) obrażeń ciała. Jeżeli nie ustalono tożsamości zwłok na podstawie dokumentów lub oświadczenia świadków, dokonuje się ponadto szczegółowego rysopisu.

Wyżej wymienione czynności nie różnią się w zasadzie od tych, które obowiązują w czasie zewnętrznych oględzin zwłok znajdujących się na stole sekcyjnym przed rozpoczęciem sekcji sądowo-lekarskiej. Istotne jest, aby obrażeń ciała, stwierdzonych w czasie oględzin zwłok na miejscu przestępstwa, nie rozpatrywać oddzielnie, ale we wzajemnym związku między sobą, jak też w związku z pozycją ciała, uszkodzeniami odzieży, a także rozmieszczeniem śladów biologicznych, zwłaszcza plam krwi. Otrzymuje się wtedy obraz, którego obducent wykonujący oględziny zwłok w prosektorium nigdy już uzyskać nie może, a który jest mu wielce pomocny przy konfrontacji wyników sekcji zwłok z przebiegiem zdarzenia.

Przywiązując szczególną wagę do opisu znamion śmierci, biegły winien stwierdzić obecność stężenia pośmiertnego w kończynach jeszcze przed rozebraniem zwłok i baczyć, by przy ich rozbieraniu „nie przełamano" stężenia. Z kolei obserwując plamy opadowe biegły zwraca uwagę nie tylko na ich rozległość i rozmieszczenie, ale również na barwę, intensywność i łatwą lub trudną wyciskal-ność plam. W każdym przypadku dokonuje się opisu rodzaju zanieczyszczeń powłok ciała płynami ustrojowymi, wydzielinami i wydalinami (krew, ślina, nasienie, kał, piana itp.) lub substancjami pochodzenia obcego (proch, smary, ziemia, tynk itp.). Szczególną uwagę itależy poświęcić rękom denata, ewentualnej obecności śladów między palcami i pod paznokciami, obecności włosów wyrwanych w czasie obrony, śladów sadzy i prochu. Przydatne w praktyce oględzin zwłok może się okazać zapamiętanie następującego szeregu haseł:

1)    sklepienie czaszki (nie uszkodzone?),

2)    owłosienie głowy (rany?),

3)    skóra twarzy (podbiegnięcia krwawe w okolicy czołowej, jarzmowej, oczodołowej?),

4)    powieki (odchylić! wybroczyny?),

5)    rogówki, źrenice,

6)    otwory nosa i uszu (krew?),

7)    usta (język przygryziony?),

8)    szyja (nienaturalna ruchomość?),

9)    tułów (również plecy i boki! otarcia naskórka, rany, podbiegnięcia?),

10)    kończyny górne (paznokcie! obrażenia obronne!),

11)    narządy płciowe (u kobiet: błona dziewicza! wymaz z pochwy),

12)    odbyt (czysty, powalany kałem?),

13)    złamania kości (?).

Celowe jest również ostrożne obmacywanie w okolicy uszkodzeń ciała w celu ii wierdzenia ewentualnego złamania kostnego, obecności ciał obcych lub rozedmy !>udskórnej. W przypadku podejrzenia zatrucia substancjami o charakterystycznym zapachu, jak cyjanki, estry fosforowe (pestycydy) lub alkohol, można badać woń z ust, uciskając klatkę piersiową lub okolicę żołądka osoby zmarłej.

Kolejność wymienionych uprzednio czynności dokonywanych przez lekarza na miejscu znalezienia zwłok (opis ułożenia zwłok, oględziny odzieży,

■ 'fjlędziny ciała denata, opis znamion śmierci) nie może być zawsze jednakowa; tak np. w przypadku zabójstwa, w którym można przewidywać, że możliwie dokładno ustalenie czasu śmierci będzie niezbędne aia sprawazenia alibi osób podejrzanych, >16 opisu źnamion śmierci i badania reakcji interletalnych przystępuje się bezpo średnio po odnotowaniu ułożenia ciała.

/.ubezpieczenie dowodów rzeczowych należy w zasadzie do prowadzącego śledztwo lub dochodzenie, w pewnych jednak przypadkach nasuwa się koniecz •uiść współdziałania lekarza w poszukiwaniu śladów obecnych na przed miotach otaczających zwłoki lub wręcz na ciele zmarłego. Wyskrobaną ostrożnie Mość spod paznokci, zawierającą być może ślady krwi, podobnie jak i inno i» m lejrzane suche substancje, umieszczamy w małej, czystej probówce. Zaplamioną przedmioty należy po starannym opatrunku (tak, aby miejsca zaplamione nie ■>i ykały się z innymi przedmiotami) przesłać do badania w stanie nie zmienionym. W przypadku podejrzenia przestępstwa seksualnego, najczęściej zachodzi koniecz mość pobrania treści z pochwy za pomocą pipetki lub strzykawki lub dokonania wymazu. Jeśli na ciele ofiary znajdujemy plamę przypominająca zeschnięto umilenie, należy zeskrobać suchą substancję i umieścić między dwoma szkieł li mul podstawowymi. Między szkiełkami, a na ich brzegach, umieszcza się wą -kio paski papieru, aby szkiełka do siebie nie przylegały. Zakrwawione lub

iplnmione nasieniem włosy najlepiej obciąć i umieścić w papierowej lub foliowej torebce.

Podobnie należy postąpić z włosami znalezionymi na zwłokach, które budzą !»'dojrzenie, że pochodzą od sprawcy.

lututeiekonieczność pośpiechu przy przesyłaniu śladów biologicznych do badan laboratoryjnych, zwłaszcza gdy ślady te są zupełnie świeże, wilgotne lub płynno. Dotyczy to w szczególności śladów krwi i nasienia. W przypadku, gdy nie ma i» w uości, że zebrany materiał trafi w ciągu kilku godzin do miejsca przeznaczenia, należy wilgotne ślady wysuszyć, a materiał płynny podzielić na dwie porcje, t któryc h jedną pobiera się do wyjałowionej probówki i pozostawia w możliwie

biednym miejscu, drugą zaś poddaje się powolnemu wyschnięciu na szkieł km li podstawowych, co zapobiega zniszczeniu niektórych właściwości biolo tjh znyeh.

Konkluzje wynikające z przeprowadzonych przez lekarza oględzin zwłok obok wyliczenia utwierdzonych obiektywnie Milian urazowych luh chorobowych. <■■>-