87475 Re exposure of DSC03214

^_3. Sztuka

Cbumka. Ceramika ma dla badaczy znaczenie z wielu rółnych względów Pbzwala ona bowiem prześledzić nie tylko rozwój technik wytwórczych i metod zdobnictwa, lecz także jest cennym źródłem do poznania historii społecznej i gospodarczej.

W epoce archaicznej w miastach greckich pojawiąją się całe dzielnice nemie-siników zajmujących się produkcją ceramiki; warsztaty produkujące na potrzeby kultu znajdowały się również przy sanktuariach. W tym okresie przodującymi ośrodkami w wytwarzaniu różnego typu ceramiki byty Ateny, Korynt oraz wyspa PSros na Morzu Egejskim; w II połowie VI w. uaktywniają się też warsztaty na Sycylii i w południowej Italii. Począwszy od wieku V głównym centrum produkcji ceramiki najwyższej jakości są jut tylko Ateny.

Fragmenty naczyń znajdowane w różnych rejonach świata śródziemnomorskiego wskazują zarówno na przebieg szlaków handlowych, jak i zasięg handlu w poszczególnych epokach. Rodzą} ceramiki znajdowanej w grobach świadczy natomiast zarówno o stopniu zamożności jej posiadaczy, jak i o gustach użytkowników; świadectwem ich upodobań są nie tylko kształty naczyń, ale również sceny i postacie na nieb przedstawiane. Te ostatnie są bardzo ważnym źródłem dla badaczy dziejów religii greckiej, umożliwiającym poznanie tych werąji mitów, którymi nie interesowała się literatura.

Niedostatek innych źródeł sprawia, te przede wszystkim dzięki ceramice możemy śledzić rozwój sztuki archaicznej, a jeżeli chodzi o malarstwo, także dla epoki klasycznej jest to najważniejsze źródło. Do VII w. ceramika charakteryzowała się znaczną jednolitością stylu, później następuje wyraźne zróżnicowanie i rozpoznajemy cale odrębne serie naczyń, nawet jeżeli pochodzą z tych samych ośrodków.

W VII 3 VI w. p.n.e. sztuka grecka pozostawała pod wyraźnym wpływem Wschodu, oo zaznaczyło się przede wszystkim właśnie w ceramice (tzw. styl orientaliiąjący), a także w złotoictwie i rzeźbie, szczególnie pochodzącej z ośrodków na wyspach i z Azji Mniejszej.

Począwszy od VI w. rozwija się nowy styl zdobienia naczyń zwany attyckim czarnoflgurowym. Na przełamie VI i V w pojawia się natomiast styl czerwonofi-garowy. Zmiana nie polegała jedynie na odwróceniu kolorów (w pierwszym stylu tło misio czerwony kolor palonej gliny, a figury były czarne; w drugim tło jest czarne, a figury czerwone). Nowy sposób zdobienia był technicznie łatwiejszy i dawał większe możliwości w ukazywaniu układu szat, muskulatury ciała i rysów twarzy.

Aschitoctura l rzeźba. Świątynie greckie pojawiąją się wraz z rozwojem polis w VIII w. p.n.e. Początkowo byty to konstrukcje drewniane; budowie z kamienia upowszechniają się natomiast w VII w., ale pełna rezygnacja z drewna w budownictwie świątynnym nastąpi dopiero wiek późnią). W VII w. ustala się też plan świątyń obowiązujący w Zwiecie greckim przez następne stulecia

W pierwszej fazie rozwoju świątynia była tylko prostokątnym pomieszczeniem igr. naos, łac. celta) przykrytym dwuspadowym dachem. Z czasem pojawił się inny, niezwykle charakterystyczny dla greckiej architektury sakralnąj element: zewnętrzna kolumnada obiegająca budynek naokoło. Pod koniec VII w. ocaęiy się zaznaczać różnice w stylu budowanych świątyń i wykształciły się dwa podstawowe porządki architektoniczne: joński i dorycki. W stylu jońskim, którego wspaniałym przykładem była świątynia Artemidy w Efezie wzniesiona w czasach Krezusa, uwidoczniły się wyraźnie wpływy sztuki orientalną). Architektem doiycka oprócz Grecji rozwinęła się także w południową} Italii i na Sycylii