84193 skrypt 48

-49-

Skrypt

która żvic i rozwija sic tworząc zamknięty okrąg. Jego ..nieskończony początek i koniec bez początku zaczynając kończy, kończąc zaczyna". Kolo jest więc symbolem zamkniętego „mikrokosmosu". a zmienną - krążące w jego obrębie ziarno, którego istota wciąż pozostaje, nie przestając żyć. choć obumiera zewnętrzna natura, z jakiej wyrasta nowe źdźbło. Dusza i natura pozostają w nieustannym kołowrocie, a odnowa dokonuje się na podobieństwo ziarna, opisanego w Ewangelii według św. Jana 12, 24. Śmierci rozumianej jako zniszczenie -zdaniem Skorowody -nie ma: istnieje jedynie powrót każdego człow ieka, każdej istoty do swego początku, do swego niebytu: u- przyrodzie wszystko się starzeje, zmienia się: tylko duch. Bogoczlowiek jest wieczny; nie umiera, lecz zmienia się od śmierci do życia, od rozkładającego się bytu do bytu stałego, wiecznego.

Cykl trzydziestu utworów poetyckich pt. Ogród pieśni nabożnych,

•    Każda z. tych Pieśni, to po prostu poetyckie, obrazowo-amplifikacyjne rozwinięcie przytoczonego jako motto cytatu ze Starego bądź Nowego Testamentu

•    wprowadzane w wierszach sytuacje czy opisy lub bezpośrednie uogólnienia, nastroje czy wyznania podmiotu wyrażają myśli bądź uczucia człowieka zdolnego do głębszej refleksji nad życiem i światem, inspirowanej przez wiarę i "etykę chrześcijańską o wyraźnie biblijnej genezie

•    Pieśni_Skoworody stanowią najwybitniejsze zjawisko w dziejach wiers/onisarstwa ukraińskiego XVI-XVIII wieku. W swych utworach, głoszących idee prawdy, sprawiedliwości, wolności oraz samodoskonalenia moralnego przez pracę i bliski kontakt z przyrodą, Skoworoda w sposób niezwykle oryginalny wykorzystywał nieodłączne w dziełach ooezii ukraińskiej obrazowanie biblijne, czerniąc zarazem z tradycji literatury klasycznej, głównie Horacego. Wcruiliusza czy Owidiusza, Utwory Skoworody, choć za życia pisarza nie drukowane, szeroko rozchodziły się po Ukrainie w odpisach rękopiśmiennych, mimo że pisane były przeżytym już książkowym językiem starosłowiańskim z domieszką ukrainizmów i rusycyzmów. Tworzony głównie w oparciu o mowę potoczną nowożytny język ukraiński, wprowadzany do literatury przez Iwana Nekraszewicza, nie był na tyle uformowany, aby można w nim było swobodnie oddać treści filozoficzno-etyczne, leżące u podstaw pisarstwa Skoworody, który - jak wynika z dokumentów - posługiwał się na co dzień mową potoczną.

•    w swym tomie wierszy pt. Ogród pieśni nabożnych, wydanych wkrótce po śmierci poety (1794), zastosował nowe zasady poetyki. I tak np. ośmiowersowa zwrotka z. parzystymi i krzyżującymi się rymami aabbcdcd z. Pieśni 18, w której cztero-stopowy trochej zmienia się na jamb, spondej i pirychej to swoista poprzedniczka oktawy ukraińskiej z wieku XIX. W pieśniach Skoworody spotykamy także anafory. służące twórcom wiersza sylabotoniczncgo w stuleciu następnym do wydobywania dodatkowych modyfikacji rytmicznych. Swą bardzo (bo zróżnicowaną pod względem budowy rytmicznej twórczością poetycką Skoworoda zamknął epokę wersyfikacji sylabicznej i przerzucił most do nowego systemu sylabotoniczncgo. który z chwilą wydania w roku 1798 pierwszej części strawestowanej przez Iwana Kotlarewskicgo Eneidy Wergiliuszowej stał się juz normą obowiązującą.

W obrazach poetyckich, podobnie jak i w rozważaniach filozoficznych Skoworoda stosuje często konstrukcje antytetycznc, co potrzebne mu jest do uchwycenia