84264 skanuj0010 (110)

r

!.? 5 A Tak zwana fleksja zewnętrzna, czy li występowanie końcówek flek-syinych. charakteryzuje się następującymi cechami:

a> neost:ym podziałem struktury fleksyjnej wyrazu, czyli występowaniem izw. węzłów morfologicznych, por. siół-siole: wykładnikiem Msc. Ip. jest nie tylko końcówka -t\ lecz także altcmacje głoskowe

0    : ó, ł: I.

o ) homonimią fleksyjną. np. -a może być wykładnikiem różny en funkcji -a M. ip r.z. rada. M. Ip. r.m. starosta. M. lmn. r.n. okna: c¹ polimorfizmem, np M. lmn. ma wiele wykładników: -owU -i, - .

•e. -a:

di równowagą tendencji do uproszczenia i do precyzji.

I 3.5." Najważniejsze typy aberracji tematycznych imion, tzw fleksja wewnętrzna imion, obejmują:

a)    alternacje samogłosk twe ilościowe e : o. sporadycznie o

b)    altcmacje samogłoskowe jakościowe e : o. e a. o ó, e : ą: c i alternacje spółgłoskowe: spółgłoska miękka : zmiękczona;

d) altcmacje morfemowe:    -    -o-:

sy ngulatywne -/«- : -o-.

I 3.5.S. Tendencje komplikujące w rozwoju fleksji polskiej przejawiają się w: a) powiązaniu znaczenia wyrazu z modelem jego odmiany: hi powiązaniu postaci fonetycznej wyrazu z jego odmianą: ci wyodrębnieniu się nowej klasy liczebników; ć) występowaniu dużej liczby wyjątków, archaizmów.

I.3.5TT Tendencje upraszczające w rozwoju fleksji polskiej przejawiają się w tym. że:

a.i zmniejszyła się liczba modeli odmiany z. kilkunastu paradygmatów do trzech podstawowych typów odmiany (deklinacja męska, żeńska. nijaka);

bi znacznemu ograniczeniu uległa liczba końcówek - jest to tzw . proces krystalizacji dominant końców kowych, widoczny zwłaszcza w C. N. i Msc. lmn. rzeczowników;

c)    zaginęła liczba podwójna:

d)    zaginęła twardotematowa odmiana zaimków.

1.3.5.10. O ciągłości rozwojowej systemu flcksyjncgo prasłowiańskiego i polskiego świadczą:

a) zachowanie fleksyjnej struktury wyrazu, tzn podział na stały temat

1    ruchomą końcówkę:

howanic p iwowycl    h: li :zsy, r<

przypadka;

ci powiązanie fleksji z innymi elemeniami struktury systemu językowego (fonetyki, składni, semantyki);

d» zachowanie sprawność: funkcjonalnej tego elementu systemu.

1.3.5.11. Na czym polega działanie analogii we fleksji?

a' na zmianie paradygmatu fleksyjnego typu rzeczownikowego M. sędzia. D. sędzi na prz\ miernikowy M. sędzia. I). sędziego: na zmianie tcmalu fleksyjnego typu M. *tb, D. togo na M. fen, D. tego:

c) na ujednolicaniu końcówek, np. w C‘ lmn. -om dla wszystkich rodzajów,

di na ujednolicaniu tematów flcksy inyeh. np. W. Ip. człowiecze —> człowieku.

I..' 5 i.' Jaki archaizm zawiera frazcologizm wyjść za mąż**

a)    staropolskie znaczenie czasownika wyjść,

b)    psi. rząd czasownika wyjść zn 'sto. nic: kogo:

c)    B. Ip. rzeczownika mąż jest jeszcze równy M. ip.;

d)    jest tli zawarty językowy obraz obrzędu zaślubin.

1.3.5.13. .laki archaizm jest ukryty w wyrażeniu z głupia frant?

ni archaizm ortograficzny c głupia zamiast zgłupiał;

bl archaizm leksykalny: wyraz frant już nie występuje;

c)    archaizm składniowy: constructio ad sensum: głupia (r.ż.) • frant (r.m.);

d)    archaizm fleksyjny: D. ip r.m. odmian} prostej przymiotnika głupi.

63