88725 s11 (14)

1

Ręczny przeciwpancerny granat kumulacyjny:

1 — ładunek kumulacyjny; 2 — rączka z zapalnikiem i pobudzaczem; 3 — o-slona; 4 — czasza balistyczna

ku kumulacyjnym wkładką metalową przylegającą do powierzchni wydrążenia (tzw. wkładką kumulacyjną). Wnioski powyższe, jak i szereg innych wyników badań, wykorzystano w konstrukcji amunicji kumulacyjnej, używanej do niszczenia sprzętu pancernego oraz osłon stalowych, betonowych, a także drewnianych w fortyfikacjach. Później efekt kumulacyjny zacząto wykorzystywać również w celach pokojowych, np. do obróbki plastycznej metali oraz w górnictwie i hutnictwie.

Szczegółowe badania podstaw fizycznych działania kumulacyjnego, możliwe do przeprowadzenia m.in. w wyniku zastosowania ultraszybkiej fotografii rentgenowskiej, pozwoliły dość dokładnie wyjaśnić istotą tego zjawiska. Ustalono, że dzięki wydrążeniu w ładunku kruszącym energia wybuchu nie rozprasza Sie. lecz zostaje skupiona (skumulowana) w postaci wąskiego strumienia gazów (produktów rozkładu wybuchowego) o bardzo dużym ciśnieniu (rządu 100 000 atmftsfer) i wysokiej temperaturze. poruszającego sią od ładunku do płyty wraz z materiałem wkładki kumulacyjnej z ogromną prądkością (około 10 000 m/s, a nawet wiąkszą). Strumień ten w zetkniąciu z płytą powoduje Jej miejscowe wytapianie, a częściowo także odparowanie. Pod wpływem dużego ciśnienia nastąpuje rozpychanie cząstek materiału płyty na boki i do przodu. Cząść materiału wypływa z drążonego otworu na zewnątrz płyty. Wszystko to odbywa sią w b3rdzo krótkim czasie rządu milionowych części sekundy (mikrosekund). Jeśli płyta jest dostatecznie cienka, gorący płomień wraz z gradem rozpalonych odłamków przerywa sią i wpada do ochranianej przez nią przestrzeni, czyniąc tam poważne spustoszenie.

Miarą skuteczności działania amunicji kumulacyjnej Jest stosunek grubości przebijanej przez dany pocisk płyty pancernej do kalibru pocisku. Współczesne pociski kumulacyjne przebijają płyty pancerne o grubości przeszło trzykrotnie przekraczającej ich kaliber Oznacza to. że np. pocisk (granat) kalibru około 80 mm z łatwością może przebić ponad 200-milimetrową płytą, czyli praktycznie każdy pancerz współczesnych czołgów.

KUMULACYJNE GRANATY RĘCZNE I KARABINOWE CNASADKOWE)

Charakterystyczną właściwością pocisków kumulacyjnych, w odróżnieniu od pocisków uderzeniowych, jest to. że ich działanie przebijające (zdolność przebicia) nie zależy od prędkości uderzenia. Wynika stąd. że do wystrzeliwania takich pocisków nie są konieczne działa dużej mocy, o dużej prędkości PO

WAŻNIEJSZE DANE NIEKTÓRYCH PRZECIWPANCERNYCH CRANATÓW KARABINOWYCH (NASADKOWYCH)

Kraj	Nazwa granatu	Masa w g	Prędkość początkowa m/s	Donośność skuteczna m	Przebijalność mm
Pohlu	PGN 60	566	60	100	200
Niemcy {do 1945 r.)	G P* gr	230	50	50—75	30
	Gr G P* gr	380	50	75—100	60
	wz. 43	430	50—65	75—125	80
LISA	do kb Ml	560	60	—	—
	T-41	640	53	90	200
	M-28	600	—	100	200
	M-31	700	—	90	270
Belgia	Energy	540	—	75	200
Wielka Brytania	M50	700	—	75	300
Francja	MAS wz. 49	600	--	75	—

U