ANG234562345678999

Zwykle do fabryczną aparatury stosuje się specjalne oprogramowanie. W tym ■wypadku konieczne jest porównanie z wynikami uzyskanymi niezależnymi metodami:

-    metoda n„ opracowana została przez Singa [6]. Jest ona zmodyfikowaną metodą t, w której grubość warstwy t zastąpiono współczynnikiem a„ wyrażającym stosunek VJV*, gdzie: V_e to ilość zaadsorbowanego azotu na badanym adsorbencie, V_x - Dość zaadsorbowanego azotu na nieporo-watym wzorcu (odnośniku) przy wybranym p/p₀;

-    metoda n opracowana przez Lecloux (71, który stwierdził, że grubość warstwy adsorbcyjnej zależy nie tylko od ciśnienia względnego p/p₀ na nieporowatym wzorcu, ale również od wielkości oddziaływań adsor-bent-adsorbat;

-    metoda Brimaucra [S, 9| dotyczy głównie zakresu mikroporo-watego i związana jest z wyborem odpowiedniego nieporowatego adsorbentu, co rzutuje na wartość wcześniej omówionych współczynników t, (x_t i n;

-    metoda Dubinina i JEtaduszkśewicza [10, 11] zakłada obliczanie objętości mikroporów z niskociśnieniowej części izotermy adsorpcji.

Obliczenia oparte na termodynamicznej teorii Połanyi’ego doprowadziły do równania izotermy (2,28). wyrażającego zależność między ilością zaabsorbowanego adsorbatu a ilością maksymalnie możliwą do skondensowania w mikroporach.

3,2. Inne metody określania objętości i rozmiaru porów

3.2.1. Metoda Bar ret a, Joy nera, Halenda (BJH) [12]

Metoda BJH jeat jedną z metod opierających aię na równaniu Kehona dotyczącym kondensacji kapilarnej, która zachodzi w mezoporach. Metoda ta jest uważana w USA za metodę standardową i powszechnie stosowaną sv programach komputerowych zainstalowanych w komercyjnej aparaturze do badań adsorpcyjnych. Podstawa, metody BJH jest założenie, że w czasie kondensacji kapilarną] (czyli przy p/p₀ > 0,4) wzrost ciśnienia powoduje W2rost grubości warstwy adsorbatu na ściankach porów. Przyjmując, że w adsorbencie występują obustronnie otwarte pory o kształcie cylindrycznym lub szczelinowym, można obliczyć grubości ad-sorbowanego filmu i jego udział w całkowitej adsorpcji, a następnie obliczyć objętość porów. W ten sposób można badać krok po kroku izotermę adsorpcji w zakresie 0,42 < pip,j < 0,98, otrzymując objętość mezoporów i ich rozkład według rozmiarów. Wybierając model geometryczny porów,-możemy obliczyć powierzchnię właściwą ścian mezoporów jako funkcję rozmiarów porów. Konieczność wyboru modelu geometrycznego sprawia, że obliczona wielkość powierzchni jest obarczona dużym błędem, większym niż w przypadku obliczeń opartych n.3 objętości porów. Z tego powodu otrzymany wynik wymaga niezależnych potwierdzeń uzyskanych innymi metodami.

3,2.2. Metoda Cranstona i Inkleya [13]

Metoda jest rozszerzeniem metody Barretta, Joynera i Halcnda i pozwala na wyznaczenie rozkładu objętości porów według ich rozmiarów na podstawie kształtu izotermy adsorpcji azotu. Zasadniczym założeniem tej metody jest przyjęcie, że przy określonej wartości pip* w granicach od 0 do 1 pory o promieniu większym od określonąj wartości r zawierają warstwę adsorpcyjctą o grubości t na całej powierzchni ścianek. Pory o promieniu mniejszym od r wskutek adsorpcji wielowarstwowej i kondensacji kapilarnej zostają całkowicie wypełnione adsorbatem. Pomijając aparat matematyczny, autorzy metody przyjmują, śe wielkość powierzchni zawarta w porach większych od 300 A jest nieznaczna i można ją pominąć. Metoda Cranatona-Łikleya wymaga wyznaczenia izotermy adsorpcji azotu dla pfpa w granicach 0,016 do 0,031. 2 izotermy odczytuje się ilość zaadsorbowanego azotu przez 1 g adsorbentu w ściśle określonym przedziale ciśnień. Na podstawie obliczeń oraz danych tabelarycznych zawierających określone parametry można obliczyć objętości zaadsorbowanego azotu przypadające na pory o określonym zakresie średnic.

3.2.3. Metoda Horvatha - Kavazoe [14]

Metodę opracowaną przez wymienionych autorów zaproponowano do wyznaczania objętości mikroporów oraz rozkładu mikroporów według' ich. rozmiarów w adsorbentach, które mają pory miedzy równoległymi płaszczyznami. Założenia tej metody oparte są na ątiasi-termodynamicznych przybliżeniach. Metodę można stosować z ostrożnością w odniesieniu do węgli aktywnych, które głównie mają tego typu pory, a dla adsorbentów zawierających ultramikropary (np. zeolitów), a szczególnie porów u rozmiarach większych od 15 A, nie można stosować.

43