img08401

174

§ 2. Masz tu wyrąg domek; podzielę ci go na zgłoski, tak: do-mek; przypatrz się teraz dobrze tym dwom zgłoskom z osobna, a postrzeżesz, że w każdej z nich znajduje się samogł o-,s k a. Otóż tak być musi konioeznie, albowiem, bez samogłoski nie podobna wymówić, ani wyrazu ani żadnej zgłoski jego. Powyjmuj tylko z wyrazu domek samogłoski (o, c), a pozostaną ci spółgłoski diak, których nikt nie jest wstanie wymówić razem i z których się nawet niczego domyśleć nie można.

§ 3. Wiesz zatem, że wyrazy składają się z osobnych cząstek, które nazywamy zgłoskami i że w każ dój takiej zgłosce musi być koniecznie s a m o g ł o s k a. Teraz powiem ci jeszcze i to, źe w każdej zgłosce nie może być więcej jak jodu a samogłoska. Z tego wynika, że: ile samogłosek w wyrazie, tyleż musi być i zgłosek.

§ -I. Masz tu wyraz woda.

-Na ile zgłosek można podzielić ten wyraz? Na dwie zgłoski.

Dlaczego na dwio zgłoski? Bo ile samogłosek,' tyleż.

musi być i zgłosek.

Jakaż samogłoska znajduje się w pierwszej połowie tego wyrazu? Samogłoska „o.“

A jaka samogłoska znajduje, się w drugiej połowie?

Samogł. ,,a.“ '

A cóż zrobisz ze spółgłoską „d“ znajdującą się między samogłoskami: ,,«, a“? czy ją złączysz z samogłoską (tak: iml-a), czy ze samogłoską ,,a“ (tak: ivo-da)‘ł

Wezmę ją do następnego ,.a“ i podzielę: wo-da.

Napisz to z przedziałką! (Uczeń pisze: wo-da.

A jak podzielisz wyraz: głowa- Podzielę: glo-wa.

Napisz i ten wyraz z przedziałką. (U. pisze: gto-wa).

Dobrze. (Tak dyktuje nauczyciel jeszcze kilka wyrazów np. „czoło, włos;/, nogi, zębg, broda"'—i każe uczniowi dzielić je ustnie i zaraz piśmiennie). W końcu zwróci uwagę ucznia:

Patrz ile tu w każdym wyrazie spółgłosek między dwiema samogłoskami? Wszędzie jedna spółgłoska. ¹

Podkreśl ją wszędzie!    ’ ■    '    ,

Z którą samogłoską ją \^;szęd#e łączyłoś, czy z poprzednią, czy z następną?—Zawsze z następną. •    .

1‘amiąutjże sobie: jeżeli między dwiema samogłoskami Pierwsze znajduje się jedna spółgłoska, to ją łączyć należy zawsze z na- prawidło, stąpną samogłoską a nic z poprzednią. .

Powtórz to! Jeszcze raz!

Zadanie: Poznałeś pierwsze prawidło dzielonia wyrazów na zgłoski, podzielże piśmiennie następujące wyrazy:,‘) gęba, język, szyja, palec, oko, ręce, drzewo, lipa, rzepa, zboże, pająk, zając, topola, fasola, buraki, szparagi, maliny, sałata, kalarepa, tulipany,

§ 5. Jak podzielisz wyraz: 'oczy.» Podzielę o~czy.

Napisz z przedziałka! Teraz podziel wyraz: ucho! Uczeń: u-cho. Napisz z przedziałką!

Jeszcze podziel wyraz: morze! Ucz. ino-ne. Napisz także jak się dzieli!    '

Przypatrz się, ile tu spółgłosek stoi między dwiema samogłoskami i podkreśl jo zaraz! Ucz. W pierwszym wyrazie stoi dwie: ,,e“ „z.“

Prawda, alo ci przypominam, że ,,t“ ,,z“ stanowią.razem jedno brzmienie ,,cz,“ uważamy więc obie za jedne spółgłoskę. Podobnież: cli, rz, i właśnie dla tego, że je. za pojedyncze spółgłoski uważamy, bierzemy je w dzieleniu wyrazów także do następnej samogłoski.

Zadanie. Pisz i dziel zaraz wyrazy, które ci podyktuję! (Nauczyciel dyktuje zwolna): słyszę uszyma, widzę, oczyma, mamy orzechy, uczeń chodzi do szkoły.

Wypisz teraz z wyrazów dwuznakowe ale pojedynczo, spół-. głoski! Ucz. wypisuje: sz, dz, cz, rz, cli.

Pftiidętnjżc, że te brać należy zawsze , do następnej samogłoski!

§ G. Ań Ile zgłosek musi być w każdym wyrazie?— U.Tyle ile jest samogłosek.—A⁷. Dobrze.—Napisz mi wyraz: ciało'.— Przeczytaj!—Ileżw tym wyrazie zgłosek?— ć/.Dwie.—Piorwsza:„cia,“ druga: „lo.“—Ań A ileż tu samogłosek.— U.Trzy. — Ań Które? U. i, a, o,—Ań A przypomnij sobie, czem jest „i“-przed inną samogłoską?— U. Znakiem miękczenia.—Ań A więc kiedy ta „ł“ jest tylko znakiem miękczenia, to nie jest tu samogłoską — ileż więc tu samogłosek?—U. Dwie:j,,a“ ,,o.“—Ań Dobrze.—Napisz wyraz: kobieta.—Ileż tu samogłosek?—U. Trzy.—Ań które?—U. o, c, a.-— Dobrze, bo „i“ jest znowu tylko znakiem miękczenia. (Tak dyktuje naucz.: ziemia, owies, ciocia). — Teraz mi

') Nauczyciel dyktuje tu już. nie zmiotkami ap. yj-ńn, ale calu wyrazy Qj(jlu) a uczeń pisząc dzieli je. Tak i w mstępnyck zadaniach.

.. w.'......    ■"