IMG72 (3)

Wl KETIOS    290

następnie pogodzić i Dionizosem dzięki pośrednictwu Hermesa. Mitografowtc epoki rzymskiej podąji), że Peracust i Danae wrzuceni do morza przez Akrisjosa dosiuli się nie na spę Serilos. lecz na wybrzeże Lacium. Tam r> bac\ mieli ich oboje wyłowić sieciami i doprowadzić do króla Pilumnusa. Ten pdślubil Danae i zalozył z nią mi.isio Ardo.t Potomkiem ich miał być Tumttv król Kululów Opowiadano też. że Danae miała z Fineusem dwoje dzieci. Argosa i Argcusa. i z nimi miała przybić do Italii i osiedlić się w miejscu, gdzie później założono Rzym. Argos zginął z ręki Ahorigenów (tubylców zamieszkujących wzgórza rzymskie), a miejsce jego śmierci nazwano Argilctum, od dwóch w> ra /ów oz nacząkjcych śmierć Argosa(Argi-Icium). <m

	\lV3l«isch	oL, XIX					. Pi r.
12. P	’ n . Schol in .	\ R. IV 1	(I9|; 15	13;	\fVl	B)N 114. In ; Hdt	\ II 61;
	bLR. 838; m	■ ■I --	—m- he	S (		n.63n.)A.(TGFN.n
I4SZI		i; Em. 16	, n ^:			tit. IV 617 n.; Hyg. f	oh 63;
I5l;'l	'.-cl. in L>v\ 8	38, Nom	l \LYI	1: C	Vtn	Sbum. 1 71. 105 (li	t> 7 SU;
$fPk i	n Vm. IM \	11372:4	10. MII	M;	‘ Plin. III 56; Sil 1660 n.		Por. L
		IWsmr.	. W S	199	I.s.	119-128; J. M Woo	dwnid.
	is, Cambridge	1937; A.	H. kraj		Lal	Jgendc dc Persće. N*	cuphit
Min. 1	I®\JL 32ł-j	38; K.. Z	icglcr. 1	!Xw	Spić	ffkłiKn im Gorgon
AR W	XXIV. i 1-	49

PELKKTIOS (rievKĆncv;) -jeden z synów — Ly-kaona. miał z brałem — Ojnotrosem przybyć z Arkadii do południowej Italii, gdzie uchodzi za protoplastę szczepu Peuketiów. Peuketios i Ojnotros urodzili się siedemnaście pokoleń przed wojną trojańską, an

OH 119:Am. Lib *.31: lim III 16.94; Sm inVcrg. Aen V1119. Por 1 BmidL (UhMMIM v 4J9 n: M. I cnchamin, w. Alken. I91S, s.

PIASOS (Tllaooś)- król tesalski. ojciec Larissy. który zgwałcił własną córkę. Z zemsty Larissa. gdy poeh\ lał się nad beczką, wtrąciła go do niej. Utonął w winie, an

in \.R. I 1063; Eut. in H 337. 43 n.; por. Psnh. 28.

PIEROS i.niepoęł-mii zna dwóch herosów lego imienia.

1.    Eponim Pieni, uważany często za ojca Pieryd (— poniżej). Syn Makedona. brat Amatosa. Wprowadził do swego kraju kult muz. Uważany niekiedy za ojca Li nosa łub Ojagra i wobec tego za dziadka Orfeusza.

2.    Syn Magnesa i Mełiboi. Ukochany przez muzę Klio. na którą Afrodyta zesłała tę miłość, aby ją ukarać, ponieważ Klio szydziła z uczucia bogini dla pięknego Adonisa. Ze związku lego narodził się Hyakintos (— pod tym imieniem inne mity), an

I. Sched m // XIV 225; Ant. Lib.9;0*. %łtt V 302; Plu. Mm );Plu. IX 29. 3. Scrv in Vcff. VH 21    2. Apd. BM. I 3, 3.

PIERTDV (ritEplSec)- epitet miejscowy muz, spotykany zwłaszcza u poetów łacińskich. Związany z Pierią. krainą Tracji. Mit przedstawia Pierydy jako dziewięć młodych dziewcząt, które chciały rywalizować z muzami. Były to córki Pierosa z Pełli i Euippe. Umiały pięknie śpiewać i udawszy się na Helikon, górę muz. stanęły do zawodów. Zostały jednak zwyciężone. Muzy za karę przemieniły je w sroki, jak twierdzi Owidiusz, łub w rozmaite ptaki według Nikandra. który podaje imiona dziewięciu Pieryd: Kolymbas, lynx.

kcnchris. Kissa. Chloris, Akalantis. Nessa. Pipo, Dra* kontis.

Pauzaniusz podaje też. /c Pierydy nosiły takie samą imiona jak muzy tak, że dzieci przypisywane muzom (na przykład Orfeusz i .in.) były w rzeczywistości dziećmi Pieryd, boginie zaś pozostały dziewicami, an

Ani. Lib. *⁾. Ov..U«v V 669 n.; por. Pam. IX 29, 4.

•PIETAS-Uosobienie uczuć należnych bogom, rodzicom, krewnym, potomstwu itd. Jako zwykła abstrakcja Pictas nie jest związana z żadnym mitem. Świątynia jej wznosiła się u stóp Kapitolu między wzgórzem a Tybrem, pochodzi z II w. p.n.e. Za cesarstwa wizerunek Pictas spotykany_iczęsto na monetach symbolizował moralne cnoty władcy, an

Cic. Leg. U 11.28; Liv. XL 34.4 n.

PIGMEJE (nuypaioi) - plemię karłów wspomnianych już w Iliadzie. Mieszkali podobno w południowym Egipcie lub też w Indiach. Najczęściej wspominanym epizodem w ich dziejach byiy ich boje staczane z bocianami lub żurawiami. Różne wersje tłumaczyły przyczynę wrogości ptałfów do nich. Opowiadano na przykład, że przyszła u Pigmejów na świat piękna dziewczyna imieniem Ojnoe. Wyniosła i dumna gardziła bogami. W szczególności nie chciała oddawać czci Artemidzie ani Herze. Poślubiła Pigmeja Nikodamasa i urodziła mu syna imieniem Mopsos. Wszyscy Pigmeje składali dary rodzicom, aby uczcić te urodziny. Lecz Hera z nienawiści ku młodej matce, która odmawiała jej należnego szacunku, przemieniła ją w bociana. Ojnoe w ptasiej postaci starała się odebrać syna, który pozostał wśród Pigmejów. Ci odpędzali ją wrzaskami, używali też swego oręża. Stąd nienawiść bocianów do Pigmejów i obawa przed nimi (-»także Gerana). Pigmeje stali się źródłem natchnienia sztuki „egiptyzującej”. Występują na mozaikach i malowidłach na tle fauny nilowej, walcząc z ptakami, atakując krokodyle i inne zwierzęta, parodiując różne czynności ludzkie, wynaturzone przez ich niezdamość i brzydotę. Charakterystyczną ich cechą jest nadmierna wielkość organów płciowych. Chociaż starożytni geografowie plemię Pigmejów zaliczają do postaci mitologicznych, jednak występują w ich opisie cechy zapożyczone u rzeczywiście istniejących szczepów Afryki centralnej, an

IL III 3 n. i Eust. ad fot . por. Vcrg. Aen. X 264 n.; FHC 118:266; Hdt. II 32; Plin. VII 26 n.; Ani. Lib. 16; Ov. Met. VI 90 n.; Ath. IX 393 c n.: — Gerana: por. R.Dangel. w: S.M.S.R. VII 1931. s. 128 n.; K. Praechter. w; Rh. Mus. 1933, s. 162-164; Daniel, w: AJ.A 1932. s. 260 n.

PIKOLOOS (IliKÓXooę) - olbrzym znany z późno zaświadczonego mitu. W czasie walki gigantów z bogami schronił się na wyspę Kirke i próbował wygnać czarodziejkę. Lecz ojciec Kirke, Helios (Słońce), zabił Pikoloosa. Z jego krwi wyrosło ziele moly o białej barwie (barwa Słońca) z czarnym korzeniem, podobnie jak czarna była posoka giganta. Na temat tego ziela -* Odyseusz. an

Eusl in Od. 16S8.48.

•PIKUS - bardzo dawny król latyński, władca Abo-riginów, pierwotnych mieszkańców półwyspu. Uchodził za ojca Faunusa i dziadka króla Latinusa. Niektórzy podawali, że był synem niejakiego Steroesa czy też Sterculusa, którego imię przypomina wyraz stercus (nawóz). Mitografowic, pragnąc przydać mu godności, identyfikowali go z Saturnem. Pikus miał być znakomitym wróżbitą i trzymał przy sobie dzięcioła, najbardziej wieszczego z ptaków. Mitografowie twierdzili nawet, że dzięcioł był Pikusem przemienionym przez Kirke z zemsty za odtrącenie jej zalotów. Pikus kochał bowiem swą małżonkę, Pomonę czy też -> Canens, nimfę, córkę Janusa.

Dzięcioł grał pewną rolę w religii rzymskiej, nie tylko jako ptak proroczy, lecz jako ptak poświęcony Marsowi. Pojawił się przy boskich bliźniętach, Romulusie i Remusie, i wraz z wilczycą przyczynił się do ich ocalenia, an

Verg- Aen. VII47; 189; Scrv. in Vcrg. Aen. VII190; X 76; D. H. 131; Ara. 1171; Augustin. Decn. Dei IV 23; V 10; XVIII13; Ov. Met. XIV 312 a; Paul. p. 212; Str. V 4.2. p. 200; Pio. De fon. Rom. VIII, p. 320 d; Qu. Rom. 21; por. G. Pansa, Picus Martius, Folki. Hal. 1931, i 181-199.

•PILUMNUS - bóg rzymski, bardzo tajemniczy, uchodził za opiekuna nowo narodzonych dzieci, broniąc ich domów przed złośliwością Silvanusa. Jednoczył się w tym działaniu z dwiema, równie nieokreślonymi boginiami: Intercidoną i Deverrą. Imię pierwszej wiązało się z symbolicznymi „ciosami toporem”, którym uderzano we framugę drzwi. Druga nazywała się tak od miotły, którą omiatano próg po przyjściu na świat dziecka. Pilumnus miał wywodzić się od wyrazu oznaczającego stępor, którym walono w drzwi z tej samej okazji. Topór, stępor i miotła miały symbolizować uprawę zbóż: topór służył do karczowania, stępor do rozcierania ziarna w żarnach, miotła do zamiatania klepiska, na którym odbywała się młocka. Powyższe symbole wystarczały, aby odpędzić dzikiego demona Sylwana. Pilumnus pojawia się też wraz z równie tajemniczym bóstwem zwanym Pikumnus. Jego nazwę zestawia się z nazwą boga — Pikusa. Możliwe, że Pilumnus nie był łączony ze stępo rem, lecz z dzi rytem.

Wergiliusz uważa Pilumnusa za dziadka Turausa i ojca Daunusa. Należy zauważyć, że według glosy Festusa wyraz pilumnoe występował w śpiewach saliów i był na ogół rozumiany jako epitet oznaczający „władającego dzi rytem”, an

Augustin. Deciv. Dei VI9; Verg. Aen. X 75 n.; 619; Serv. in Veig. Aen. IX 3; X 76; Fest., p. 224,4.

PINDOS (Tl(v5oę) - syn Makedona według tradycji, która czyni tego ostatniego synem Lykaona. Opowiadano, że Pindos napotkał raz podczas łowów olbrzymiego węża. Lecz gad nie zaatakował młodzieńca. Z wdzięczności Pindos dzielił się z nim niekiedy upolowaną zwierzyną. Wąż przywiązał się do Pindosa. Gdy trzej zazdrośni bracia zamordowali go, wąż udusił morderców i strzegł zwłok Pindosa, dopóki rodzice nie wyprawili mu uroczystego pogrzebu, an

Ad. HA X 40; Tzet. CM IV 338 i schol. ad 333.

PISAJOS (Iliaaioę) - heros etruski, imię swe wziął od rodzinnego miasta Pizy w Toskanii. Przypisywano mu wynalezienie trąby i ostróg okrętów wojennych. an

Plin. VII 57; PboL s.v. AQ<noaaXxfyKiaę.

PISOS (JTiaoę)- I. Syn Perieresa, który poślubił dziewczynę z Arkadii imieniem Olympia. Od niego pochodzi nazwa miasta Pisa w Elidzie.

2.    Podobnie miasto italskie Pisa (Piza) powoływało się według niektórych tradycji naeponima Pisosa, króla Celtów, syna Apollona Hypcrborcjskiego.

3.    Inny Pisos był synem Afarcusa (tab. 19). an

1.    Paul V 17.9;VI22.2. 2 Sm in Ver* Aen X 179 3.Apd. 0/6/.

III 10.3.

•PISTOR - opowiadano, że podczas oblężenia Kapitolu przez Gallów mało było w twierdzy zboża i zagrażał głód. Jowisz objawił się obrońcom nocą we śnie i poradził im, aby miotali na wroga tym, co mają najcenniejszego. Rzymianie wypiekli wówczas chleb z całej mąki, która im pozostała, i rzucali nim w tarcze i szyszaki Gallów. Ci zrozumieli, że głodem nie zdobędą tak zasobnego w żywność miasta i odstąpili od oblężenia. Wzniesiono w dowód wdzięczności ołtarz Jowiszowi Piekarzowi (Jupiter Pistor). an Ov. Fast. VI 350 n.; Lut. 120,33.

PITANE(riixóvą)- 1. Córka boga-rzeki Eurotas. Ze związku z Posejdonem urodziła córkę Euadne. Porzuconą przez matkę ocalił Ajpytos. Według innej wersji Pitane zaniosła tajemnie niemowlę do Ajpytosa, który wychował dziecko. Pitane nadała swe imię lakońskiemu miastu Pitane.

2.    Inna Pitane miała być Amazonką, założycielką miasta Pitane w Mysji i miast Kyme i Priene. an

1. Pi. 0.6,46 ii. i schol. ad v. 46; 48; SI; 52; 95. 2. D. S. 01 55.

PITTEUS (Iltti)Euę)-syn Pelopsa i Hippodamei (tab. 2). Brat Tyestesa i Atreusa. Następca -* Trojzena w mieście noszącym jego imię. Przypisywano mu zbudowanie w tym mieście najstarszej świątyni greckiej, poświęconej Apollonowi Teariosowi. Pitteus uchodził za mędrca i krasomówcę, miał być też znakomitym wróżbitą. W tej roli miał Ajgeusowi wytłumaczyć przepowiednię, która obiecywała mu dzielnego syna. Tak zjednawszy go sobie zdołał podsunąć mu na jedną noc córkę swą, Ajtrę, i stał się w ten sposób dziadkiem — Tezeusza, którego sam wychował. Przez niego to Tezeusz uzyskał prawo do tronu w T rojzenie. Pitteus zajął się również wychowaniem Hippolytosa. syna Tezeusza i Amazonki, an

IL m 144; Schol. in Pi. 0.1144; E. Med 680 n.; HF207 a; Schol. in Ot.5;Paus. 122,2;II30,8;31.6;Str. VIIIp.374;D. S.IV59;PIu. Thes.4 i 34; Hyg. Fab. 4; 37; Apd. Bibi Ul 15. 7; Ep II 10.

PITYREUS (IliTupEuę) - potomek łona, który panował w Epidauros na Peloponezie w czasie powrotu Heraklidów. Ustąpił bez walki tronu Heraklidzie Dei-fontesowi i wraz z poddanymi wycofał się do Aten. Syn jego Prokles wywiódł kolonię jońską z Epidauros na Samos, an

Psus. 0 26,1; VU 4.2.

PITYS (Tlliuę) - nimfa, którą ukochał Pan. Gdy dziewczyna uciekała przed jego uściskiem, została przemieniona w sosnę (pitys po grecku znaczy sosna). Z tego powodu Pan chętnie stroi swą głowę w sosnowe wieńce. Według innej wersji Pitys wzbudziła miłość równocześnie w Panie i w Boreaszu; oddała się pierwszemu; Boreasz z zazdrości strącił ją ze skały. Ziemia zdjęta litością przemieniła jej zwłoki w sosnę. Dusza dziewczyny jęczy, gdy Boreasz chwieje jej gałęziami.