IMG74 (4)

POI JHWIMA 294

POI JHWIMA 294

m?J>«.'!! bv f.\ sioslrą Heraklesa. Ten właśnie Polyfemos brał udział w walcr centaurów La pilami. Uczestniczył równic? w w>prau .c Argonautów, ha osiedlił się w| M\\?i gdzrc rałożjł miasto Kros. Zginął w wojnie przeciw Chalibom.

2 Drugi -o w icłc sław nicis/> jest cyk Kipem. który występuje w OJiml Syn Posejdona i nimfy Toos>. córfci Fort\sj U eposie homeryekim iest budzącym cnxpf c.br.'\ mcm. n.udzikszy m . c wszystkich cyklopi*. Je* pastertem. żywi się mlekiem i mięsem swych owiec, mieszka w jaskini Umie rozpalać ogień, alei su v« c. W ic. co to jest wino. ale pije rzadko i nic wysr/ega się skutków pijaństwa. Nie jest całkiem w \ Uucrony i wszelkiej społeczności, gdyż w bólu wzywa na pomoc innych cyklopów, nie umie jednak wy.uśnie im. co się stało. Wiadomo, że Gdyseusz poi many z dw unastoma towarzyszami został przez cyklopa uwięziony w jaskini. Ten zaczął pożerać! więźniów, obiecując Ody suszowi, że zachowa go nal sam koniec, gdyż c;u i dla niego wdzięczność za znakomite wino. którym go bohater uraczył. W nocy . gdy cyklop upiwszy się głęboko zasnął. Odyseusz wraz z towarzyszami wyostrzywszy potężny drąg zahartowali go w ogniu i oślepili nim cyklopa. Rankiem, gdy trzoda wychodziła na pastw isko. Grecy uwiesili się pod brzuchami zw-erząt. aby w \ dostać się niepostrzeżenie przez próg. gdzie oślepiony cyklop rękami sprawdzał wszystko. co przechodziło. Wyszedłszy na swobodę Odyseusz

krzyknął do Połyfemaz pokładu swego okrętu, wyjawił

mu swe imię i szydził z niego. Otóż niegdyś przepowiednia wyjaw iła Polifemow i. że straci wzrok za sprawą Odyseusza. Z wściekłości cy klop zaczął miotać głazy za uciekającymi, lecz bez skutku. Od lego czasu datuje się gniew Posejdona, którego synem był cyklop, na Ody-seuszi W tradycji pohomerowęj Pohfem dość nieoczekiwanie stał się bohaterem miłosnej przygody z nereidą Gałateą. W jednej z Idyili Teokryt przedstawia znany Ogólnie obraz cyklopa pełnego galanterii, zakochanego w zalotnej nereidzie. która uważa go za prostaka. Ten sam temat spotykamy też u Owidiusza (— Acis). Według innej tradycji - Galatea zakochana w cy klopie obdarzy ła go potomstwem. an

l.tti Zt*4; A. R.141;IY UTOiuscboLad 140:1 l24l;Hyg Fab. 14:

^;.-c Sf‘ :    19 2. 04.171 ł: IX 187 iu E Cfc passim: Arisms.

IGF iV<ud) fagm 4: pur. Verg. Im III 628 n4 EH IX 39 n_; Apd. Ep.

' li - ' . Hyg. Fab i25: Por. PLG (BenkL Sasin. 4 i 5: por. 6 n.: Ana.

.- w Theoc. Xfc Ch ila XIII 759 ns Arę. 10 2: Ej Magn.. s.v.

POLIHYMNIA (IlokLima) -jedna z dziewięciu muz, tak jak jej siostry córka Zeusa i Mnemosyne. Liczne tradycje przypisywały jej różne wynalazki: lirę, a nawet uprawę roli. Z tego względu uchodziła za matkę I riptolemosa. którego miała urodzić ze związku z synem Aresa, imieniem keieos lub Chejmarroos. Przypisywano jej jak i innym muzom rozmaite atrybuty: miała być opiekunką sztuki tanecznej lub geometrii, lub wreszcie historii. Jedna z tradycji widziała w niej matkę Orfeusza, którego miała urodzić ze związku z Ojagrem. Lecz na ogół za matkę Orfeusza uważa się muzę Kalliope. Platon cytuje mit, który uważa ją za matkę Erosa, an

Hes. /Ł 7& i Tai. ad Hss. p. 24 (Gaiss.); Apd. Bibl13,1:D. S.IY7; sad. ad A R. iii I; Schol. m G. X 425. PL Smp 187 d

POLIPORTES (Ilo/.uiópOTię) - Poliportes lub Ptoli-portes. obie formy równouprawnione, syn Odyseusza i

Penelopy. spłodzony po powrocie bohatera do Itaki. Przyszedł na świat wtedy, gdy — Odyseusz objął rządy nad Tesprotami. i ojciec po powrocie zastał go w domu (tab. 39). an

Apd £)> vn 35; Paus. VIII 12. 6.

POLITES (riokłnję) - 1. Jeden z synów Priama i Hekabe. Występuje w kilku epizodach Iliady, przybywa z pomocą Troilosowi, napadniętemu przez Achillesa, uczestniczy w walce o okręty, gdzie ratuje brata swego Dcifobosa zranionego przez Meriona. Folites poległ jako ostatni z synów Priama (z wyjątkiem Hele nosa). Zginął z ręki Neoptolemosa przy ołtarzu przed pałacem na oczach ojca. Wergiliusz wymienia jednego z synów Politesa. imieniem Priamos, wśród zawodników podczas żałobnych igrzysk ku czci Anchi-zesa. Jemu to być może przypisywano założenie miasta Politorium w Lacjum.

2. Towarzysz Odyseusza przemieniony przez Kirke. Mit osobny Politesa — Eutymos). an

I 1. U n '86 a.; XIII533; XV 559. XXIV 250: Apd. Bibl DI 12,5: Hvł Fab *0:Q S. VIII402 n : XI35S n.; XIII214 n.: Yerg. .-len. II581 n.;4 V 564 ł; Cało. Orig- 2 fragm. 54; Diet II 43. 2. Od. X 224 n. -Eutymos.

POLTYS (IIóAroę) - syn Posejdona, bratem jego jest - Sarpedon (nie brat Minosa). Panował w Ajnos w Tracji, przyjął gościnnie Heraklesa, gdy ten powracał z krainy Amazonek przez Troadę. Herakles na wybrzeżu zabił Sarpedona. Opowiadano, że podczas wojny trojańskiej Trojanie wyprawili do Poltysa posłów z darami. aby go prosić o pomoc. Lecz Poltys zażądał, aby Parys mu wydał Helenę i w zamian ofiarowywał mu dwie piękne kobiety. Oczywiście nic z tego nie wyszło. an

_ Apd. BibŁ D 5,9; Schol. in A R. 1216; Str. VII319; Steph. Byz. s. v. Atwę MEoriuppIa; Plu. Apophihegm. reg. 174 c.

POLYBOS (Tlóż.uPoę)-1. Król Teb w Egipcie, który przyjął -* Helenę i — Menelaosa.

Imię to nosi również wielu nie określonych bliżej bohaterów wymienianych w królewskich genealogiach Grecji:

2.    Przede wszystkim król Sikyonu, syn Hermesa i Chtonofyle, córki Zeuksippe i Sikyona. Połączyła się w nim krew królów z Argos i ateńskich Erechtejdów' (tab. 22). Polybos miał córkę imieniem Lysianassa (inni autorzy nazywają dziewczynę Lysimache), którą oddał za żonę Talaosowi, królowi Argos. W związku tym urodziła kilkoro dzieci, między nimi Adrastosa i Proli aksa (tab. I). Adrastos schronił się u Polybosa. Polybos, nie mając męskiego potomstwa, oddal mu królestwo.

3.    Należy prawdopodobnie odróżnić od poprzedniego innego króla Polybosa, który w Koryncie wychował małego Edypa. Ale mit o Edypie wskazywał jako miejsce porzucenia dziecka Korynt (ub Sikyoa an

1.0d.lV 124n.;por. Aih. V 191 b. 2. Nic. Dam. Fragm. 15;Schol. in PI. R. 590a, p. 359; Pi. .V. 9.30 n. i schol.; Paus. 116.6; Hdl. V 67;Schol. in IL II 572;Serv.in Verg..4cn. VI480. 3.Schol.in Od.XI 21U Apd. Bibl III 5.7.

POLYBOTES (nokuPomię) - jeden z gigantów walczących przeciw bogom. Posejdon ścigał go aż do wyspy Kos. z której odłamawszy blok skalny cisnął nim w

Mcncstiosa. Za matkę Polydory uważali niektórzy nie Antygonę, lecz Polymclc, córkę Aktora. Inna tradycja twierdziła, że Polydora była małżonką, nie córką Peleusa (— także Dryops). an

II XVI175 n. I schol; Tm iSrf II XVI152 n.; Apd BM Ul 13.1;

Ha fragm. 83 (RncKI; Em in II 321, 5.

POLYDOROS (TlokuótopoO -1 • Pierwszy heros noszący to imię należy do rodu Kadmosa (tab. 3). Jest synem Kadmosa i Harmonii. Poślubiwszy Nykteis. córkę Nyktcusa. miał z nią syna Labdakosa, który był dziadkiem Edypa. Tradycja rozmaicie przedstawia jego rolę w przekazaniu tronu Kadmosa Edypowi. Według jednej weisji — Kadmosjemu właśnie przekazał władzę w Tebach, udając się do lllirii, bo rzeczywiście Polydoros był wówczas jedynym synem Kadmosa. Inni twierdzą, że Kadmos odstąpił panowanie Penteusowi, który był synem jego córki Agaue. Według tej wersji Polydo-ros miał towarzyszyć ojcu do lllirii. Tradycja pośrednia podaje, że Penteus po wyjeździć Kadmosa usunął prawowitego dziedzica, Polydorosa.

2. Inny Polydoros był synem Priama. Z postacią tą były związane różne tradycje. Jedni uważali go za syna ■Priama i Laotoe. Ze względu na jego młody wiek Priam w czasie wojny usunął chłopca z poła walki. Mimo to Polydoros, ufny w szybkość swych nóg. zaatakował Achillesa i zginął z jego ręki. Polydoros nosił pancerz ze srebra, który Achilles zdarł z jego zwłok. Po śmierci syna Tetyda ofiarowała pancerz Agamemnonowi. Taka jest weisja homerycka. Lecz później, w szczególności u tragików i w poezji aleksandryjskiej, Polydoros jest uważany za syna Priama i Hekabe. Priam powierzył chłopca swemu zięciowi, królowi Traków Polymesto-rowi. Równocześnie oddał mu na przechowanie bogaty skarbiec, który miał umożliwić Polydorosowi egzystencję na odpowiednim poziomie, o ile wojna skończyłaby się klęską Trojan. Lecz Polymestor, bądź sam chcąc zawładnąć skarbem, bądź namówiony przez Greków, zgładził Polydorosa. Wrzucił trupa do morza, lecz fala zaniosła go na wybrzeże Troady. w chwili gdy służebna Hekabe (łub sama Hekabe) czerpała z morza wodę. aby obmyć zwłoki Polikseny, zabitej w ofierze na grobie Achillesa. Hekabe rozpoznała ciało syna i uprosiła Agamemnona, aby pozwolił pogrzebać go obok Polyk-seny. O zemście Hekabe na Polymestorze — Hekabe.

Według Wergiliusza Polymestor pogrzebał Polydorosa na wybrzeżu Irackim. Gdy Eneasz wylądował w Tracji i z drzewa, które rosło na grobie, ściął gałęzie, chcąc przystroić ofiarny ołtarz, krople krw i wyciekły z nich na ziemię. Dal się słyszeć głos, który wyjawił Eneaszowi, że znajduje się przy grobie Polydorosa i że stojące tu drzewa wyrosły z oszczepów, którymi chłopiec został przebity. Eneasz dowiedział się, że Polymestor zabił oddane sobie pod opiekę dziecko, aby zaw ład-nąć jego złotem. Głos odradził Eneaszowi zamiar założenia w przeklętym miejscu miasta. Eneasz oddał cieniom zamordowanego dziecka należną cześć i opuścił Trację. Inna wersja podaje, że Polymestor wydał Polydorosa Ajasowi, synowi Telamona, który pustoszył jego królestwo. Ajas i Grecy chcieli w zamian za jego życie uzyskać wydanie Heleny. Lecz Trojanie odmówili zgody. Wówczas Polydoros został ukamienowany przed murami miasta, a ciało jego wydano Hekabe. W tragedii Wreszcie Polydoros nie został zamordowany przez Polymestora. Król Traków przez pomyłkę wydał na śmierć swego własnego syna —

POLYDOROS

giganta i zmiażdżył go, skąd powstała wysepka Nisytos.

Apd. AN I 6. 2; Sir. X 484. Paus. t 2. 4

POLYDAMAS (FloA-uSapac) - bohater trojański, syn — Pantoosa i Frontis (lub Pronome), córki Klytio-sa. U rodził się tej samej nocy, co Hektor, a jego rozwaga w naradach dorównywała waleczności Hektora w walce. To on właśnie ułożył plan ataku na mur obozu achąjskiego, to on podsunął Hektorowi myśl zebrania na naradę wodzów trojańskich, on również doradzał Trojanom, aby po klęsce schronili się do llionu, zaś po śmierci Hektora, aby nie opierali się dłużej, lecz wydali Helenę. Niezależnie od tego Polydamas wsławił się bohaterskimi czynami na polu walki. Z jego ręki padł Mekistos, Otos, on ranił Peneleosa. Przypisywano Polydamasowi syna imieniem Leokritos. an

IL XII60 d.; 195 n.; XD1723 a; XIV 449 a. XV 339; 435 a; 518 a; XVII597 a; XVIII251 n.; Plin. VII165; Ad. YH VIII5; XII25; Paus. X 27,1.

POLYDAMNA (QóiXuSap.va) - pewna tradycja u-waża ją za żonę króla Egiptu. Tona. Ona to miała zabrać — Helenę na wyspę Faros przy ujściu Nilu, aby ją uchronić przed miłosnymi zakusami króla. Ofiarowała jej zioła, które miały ją chronić od ukąszeń niezliczonych węży, żyjących na wyspie, an

Od IV 228 i schol.: EusL in Od 1493.60; HdL D 116; Str. XVII801; D. S. 197; Ad. HA DC 2.

POLYDEKTES (TIoXu6eKrT|ę) - syn Magnesa, potomka Ajołosa (tab. 8) i Najady lub według innych źródeł syn Peristenesa, który przez ojca, Damastora, był wnukiem Naupliosa. Według tej drugiej wersji matką jego była Androtea, córka Perikastora. Bratem jego był Diktys, z którym osiedlił się na wyspie Serifos. Do Diktysa - a jak mówią inne źródła - do samego Poly-dektesa udała się z prośbą o pomoc —Danae, gdy fale wyrzuciły ją wraz z synem — Perseuszem na wybrzeże wyspy. Polydektes niebawem zakochał się w Danae, a gdy Perseusz dorósł, pragnął pozbyć się go i dlatego wysłał go po głowę Meduzy, rzekomo na dar ślubny dla Hippodamei, córki Ojnomaosa. Po wyjeździe Perseu-sza Polydektes usiłował zniewolić Danae, która z Diktysem uciekła do stóp ołtarza. Perseusz powróciwszy przemienił króla w posąg kamienny za pomocą głowy Meduzy.

Odmienna wersja, podana przez Hygina, powiada, że podczas igrzysk żałobnych wyprawionych przez Per-seusza ku czci Polydektesa zginął przypadkiem z jego ręki jego dziadek Akrisjos (w sprawie bardziej znanej wersji na temat śmierci Akrisjosa — Akrisjos i Perseusz). an

Apd. BibL 19,6; II4,2; Schol. inA. R. IV 1091; 1515; Sir. X 487; H>*. Fab. 63; 64; Pi. P. 10,72 i schol. ad XII25; Serc. in Veig. Jen. VI289;Ov; Afer. V 242; Tzet. in Lyc. 838.

POLYDEUKES (TloX\>6eÓKT|ę) -jeden z — Diosku-rów, brat Kastora (tab. 19). an

POLYDORA (rioXu5d>pa)- imię wielu bohaterek, między którymi należy wspomnieć o córce — Peleusa (tab. 30), i Antygony, córki Eurytiona. Polydora ze związku z bogiem-rzeką Sperchejosem urodziła syna imieniem Menestios. Poślubiła później Borosa, syna Perieresa. Boros uchodzi niekiedy za „ziemskiego" ojca