IMG 1404015855

I

k

'Pomiar^dffrakfe^irtf- ’

Typowy eksperyment dyfrakcyjny^^^^^wizeez^^^^^H niowania rentgenowskiego, krysztalu.-orMgmK^g, wiąz||j nowoczesnych liniach ponuarowych 2g^z^myizpn|ziifi^    % I

np. elementy optyki (monoętoomatoiy^^^m|3|i^^$il^ffl etc.) 3' putery, roboty, przystawffi*^raffl|j^^ro;we/kamery vio^ nri)-- ^

py czy układy zabezpieczeń, ale tę trzygódstawowe elementy h©ra

kr_0s«

obecne.

SUS

Ifi

II I¹ 5)

Rys. 3Z Obraz dyfrakcji rentgenowskiej^Misztalu, białka zarejestrowąmfijęą' użydnil monochromatycznego OTra^wiaiua>s^ŚmŁipnowego. Bardzo interSSynli wiafe r pierwotna została zasłonięta w środku zdjęcia (białe kółeczko). Ciemniejszy pierścień nieco za^iowepromemąjp^haaalMTO^raszaruatpiaezWóde obecną w każdym krysztale bialka.Reflęl^o^&^^^TO kądeljgęaaM), zarejestrowąpSnii skraju (jbia-,.i ,.‘ZimM^uaaaiM^^aMS^ili2.4RTrsź!tK^w^51^B

Kryształ jest zwykle zamontowany na goniometrze, który umożliwia

obrąt™

trakcie ekspozycji przy użyciu najpopularniejszej metody pomiarowi

sferęEwaldawar-

FiTOi 31 m mim imhew    ^pr^n

.^rykorzy-

stywany w krystalografii materiałowej. Jako ciekawostkę warto wiedzieć, że

dyfrakcję rentgenowską można także uzyskać na uporządkowanych włóknach (np. DNA). Bada się także rozpraszanie przez roztwory makr omolekul oraz prowadzone są badania nad możliwością zarejestrowania dyfrakcji od

pojedynczej makromolekuły czy też od znacznie większego obiektu bez sMytj^^egOd^^^hpTOa komórki biologicznej).

Róntgeiia jest lampa rentgenowska, tj. niratbMźra^g^^-K^^ilręi^^^^aao- energii kilkudziesięciu tysięcy eV ęj^trońy bo^m3^janpdę|®®ę-wykonaną z miedzi (lub z molibdenu). Energia wyham<sv.ai^^®fektć.c!nttprze4e wszystkim rozgrzewa anodę, a ' jjy^ ezęść ennto\^ai^j^tmmog|^ kwantów promieniowania elektroma-gnetyGznegcg Niewielka; częśćięęgjgiir pochłaniana jest przez atomy tarczy, iomzuiac^i^naiełęos^iraóyamęe elektronowa' K. Zapełnienie tej wakancji przez;’elekfednM^iei^i|Smacba|wiażeasie z emisją fotonu oznaczanego jąkójKa. W przypadku miedzi, to charakterystyczne promieniowanie Cu Ka ma długość 1.5418 A, bar(^^;.użvteeznatob>badań dyfrakcyjnych [X(MoKa) = ^ffl^Ąj^^^^^H|u^^{intensyWńo;ś^ takich lamp częściowo rozwiązano, konstruuiacfcgeneratoiM z4m^Mnatw;™ia5al ■aftótfeW' badaniach biokrystalogTdfić'M^^orzystą^^jE(d|i^k! obie@ni^głównie$z promieniowania renteenowskiego^j^^^^^^p    Synchrotron jest

cyjklotconemto średnicy setek.nję&jśwgw którym,po torze zamkniętym krążą elektrony z relaWwisty.eznatfpTodśyMSiffltBledkościa. Zakrzywienie toru wymuszają potężne magnesy, rozmieszczprigjŁWzdluż obwodu. Pochłonięta .• »\w nich energia jest następnie emitowana w postaci stycznej do orbity wiązki fotonów. Przy odpowiednio).dM^^Elparam~etra^h synchrotronu (energia elektronów, promień krzyw&^y|(®^S.tojajji promieniowania rentgenow-skiego. Główne zalety tego promieniowania to

^j|[(l)^ba|i|gu^sól^ intensywność (wiele rzędów wyższa niż w lampach rentgenowsMenMjM

(2) szeroki zakres widmowy,

Ń0) możliwość d©ąt^|ę^|(^ugQŚiśf^it®po|rzeby eksperymentu, d*i|M)rpolarvzacianweR^eIektrvezny .dfgatW płaszczyźnie orbity) oraz Jm(&\ :struktura,ozadówę>feraMemHwamMeltiifó jest w „pęczkach" odpowiadaiafe^ę^pakiet^^ krażaaych/ w pierśeieniuf synchrotronowym EjeRtS^wMi

r^jntensTOl^^^pi;i^im^^^^'svnBhro&@M^^a| można zwiększyć ^^iele«rż@^feiumiesz^^^wjprdstoliniowvch odcinkach toru (pomiędzy

tzw^mz^dzema.śródwiązkowe, wiglery wiBoSfajCi multipoli magnetycznych S^wnruszaia^lMd^l^^iaBd^Wjizneifap. sinusoidalną) wiązki elektro-nów. Największe na świecie źródła promieniowania synchrotronowego pnai|auiaEarw.óś_|^EiKMffl^»('Adt’flncerf Photon Source) pod Chicago w USA nEacffilKuTlTMimli niedalekmfilśaki w Japonii. W Europie największe syn-

European Synchrotron Radiation Facili-Deutćhes Ekktronen-Synćhrotran). W budowie

47