7. Układ nerwowy
dzac;dojąmy:podpaj^ . cieniujący (dla ocer-lub , znieczulający . przewodnictwa"'
Rdzeń kręgowy (ryc. 7.4) leży w kanale kręgowym, otoczony oponami, które są przedłużeniem opon mózgowia, i podobnie jak one, dzielą się na oponę twardą, pajęczynówkę i oponę miękką.
Ryc. 7.4. Rdzeń kręgowy: 1 - most, 2 - rdzeń przedłużony, 3 - zgrubienie szyjne, 4 - zgrubienie lędźwiowe
Między pajęczynówką i oponą miękką znajduje się jama podpajęczynówkowa, wypełniona płynem mózgowo-rdzeniowym.
Rdzeń kręgowy zaczyna się na wysokości otworu wielkiego, a kończy w okolicy 2. lub 3. kręgu lędźwiowego. W dalszym odcinku kanału kręgowego znajdują się, zanurzone w płynie mózgowo-rdzeniowym (jama podpajęczynówkowa sięga aż do kanału krzyżowego), włókna nerwów rdzeniowych lędźwiowych i krzyżowych, zdążające do swoich otworów między-kręgowych. Dzięki takiemu położeniu rdzenia kręgowego możliwe jest bezpieczne wykonanie nakłucia lędźwiowego.
v - ‘V • . V •
Eunkqę (nakłucie)-lędźwiowa wykonuję śi|b:ł ■„iponiżej 3. ^ęgu;.^d^ió v-:gó, najczęściej | 7 w celu pobrania do b\. n p::;bkr płynu."
. mózgowo-rdzeniowego.(' Jaka lokalizacja: . -wkłucia jest bezpieczna, ponieważ znałdu- :> jące się tu włókna nerwów .rdzemowych-rozsuwają się na boki po ’’ '
.Opisaną drogą moznaj^g.
W przebiegu rdzenia kręgowego wyróżnia się część szyjną, piersiową, lędźwiową, krzyżową i guziczną. Od rdzenia odchodzi w sumie 31 par nerwów: 8 szyjnych, 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, 5 krzyżowych i 1 para guzicznych. W miejscu odejścia nerwów rdzeniowych do kończyn występują zgrubienia, szyjne i lędźwiowe. Na powierzchni zewnętrznej znajdują się szczeliny i bruzdy o przebiegu podłużnym. Szczelina pośrodkowa przednia i bruzda po-środkowa tylna dzielą rdzeń na symetryczne połowy. Bocznie od nich z każdej strony biegną: bruzda boczna przednia, z której wychodzą włókna ruchowe nerwów rdzeniowych, i bruzda boczna tylna, przez którą wchodzą do rdzenia włókna czuciowe. Między bruzdami istota biała tworzy sznury: przednie, boczne i tylne. Rdzeń kręgowy, podobnie jak cały pień mózgu, zbudowany jest z położonej centralnie istoty szarej i z istoty białej, leżącej obwodowo. Istota szara układa się wokół kanału środkowego, będącego kontynuacją komory IV, i na całej długości tworzy słupy: przednie, boczne i tylne, które na przekroju poprzecznym określane są mianem rogów - odpowiednio przednich, bocznych i tylnych. Istota biała, leżąca między rogami, tworzy wcześniej wspomniane sznury. Rogi przednie rdzenia są zbudowane głównie z komórek ruchowych (rogi ruchowe), których wypustki osiowe biegną do mięśni poprzecznie
Rdzeń kręgowy
■
czucia
prążkowanych, tworząc część ruchową nerwu rdzeniowego. W rogach tylnych występują skupiska komórek czuciowych (rogi czuciowe). Dochodzi do nich większość włókien czuciowych, tworzących część czuciową nerwu rdzeniowego. Rogi boczne to ośrodki autonomiczne rdzenia. Znajdują się w nich komórki przy-współczulne i współczulne.
Najważniejsze drogi w istocie białej rdzenia kręgowego wraz z ich lokalizacją:
• Droga korowo-rdzeniowa przednia (pirami-dowa) nieskrzyżowana - sznury przednie.
• Droga korowo-rdzeniowa boczna (piramido-wa) skrzyżowana - sznury boczne.
• Droga rdzeniowo-wzgórzowa przednia (czucia powierzchownego) - sznury przednie.
• Droga rdzeniowo-wzgórzowa boczna (czucia powierzchownego) - sznury boczne.
• Drogi rdzeniowo-móżdżkowe - prowadzą czucie głębokie do móżdżku - sznury boczne.
• Drogi czucia głębokiego - sznury tylne.
• Drogi układu autonomicznego - brak danych na temat ich lokalizacji w obrębie rdzenia.
Przy całkowitym przerwaniu rdzenia, kręgowego, poniżej miejs dochodzi do zupełnego porażenia mięśni ; i zniesienia czucia.
Połowiczne' uszkodzeme"Mzenia kredowego (jego prawej lub lewej strony), ze tyzglę-; du na krzyżowanie .się dróg; daje objawy.;
po obu. Strobach ciała. Po stronie uszkodzę- >
ma występują • ? s
• niedowład mięśni - spow'odowany przerwaniem drogi piramidówej bocznej)"
* zmesieme czucia głębokiego - wywołane zmiahami w obrębie sznura tylnego.
Natomiast pó stronie przeciwnej dochodzi ' do zniesienia czucia powierzchownego - . bólu i temperatury. Czucie dotyku pożosta- : je zachowane, gdyż przewodzone jest częściowo także drogą czucia: głębokiego.
Uszkodzenie ośrodków i dróg autonomie/• ) nych upośledza funkcjonowanie niektórych narządów wewnętrznych, powoduje zaburzenia naczyniowo-ruchowe w skórze, prowadzące dq odleżyn, i znosi-funkcję zwie-
Rozległość zmian r.a obwodzie zależy od miejsca przerwania rdzenia. Im wyżej zlokalizowane jest uszkodzenie, tym 'większy1 ;,i odpowiada mu ófcs/ar porażeń i zniesienia
Unaczynienie rdzenia kręgowego pochodzi od tętnic kręgowych, tętnic międzyżebrowych i tętnic lędźwiowych, których gałęzie wchodzą do kanału kręgowego przez otwory międzykręgo-we i zaopatrują odpowiednie odcinki rdzenia.
Prowadzą pobudzenie ruchowe z kory mózgu do mięśni poprzecznie prążkowanych, unerwianych przez nerwy rdzeniowe (droga korowo-rdzeniowa) lub czaszkowe (droga korowo--jądrowa).
Jej pierwszy neuron zaczyna się w korze mózgowej, w zakręcie przedśrodkowym, a kończy w rogach przednich rdzenia kręgowego. Przebiega przez torebkę wewnętrzną, śródmózgo-wie, most i rdzeń przedłużony. Przed wejściem do rdzenia kręgowego krzyżuje się z drogą drugostronną. W rdzeniu kręgowym włókna skrzyżowane leżą w sznurach bocznych, a nieskrzy-żowane - w sznurach przednich. Wszystkie włókna pierwszego neuronu kończą się dookoła komórek rogów przednich poszczególnych segmentów rdzenia, gdzie zaczyna się drugi neuron omawianej drogi, którym jest ruchowa część nerwu rdzeniowego.
Neuron pierwszy zaczyna się w korze mózgu, w zakręcie przedśrodkowym, a kończy w jądrach ruchowych nerwów czaszkowych położo-