Obraz (1181)

224

środowiska i jego stosowanie znacznie się zmniejszyło. W podręczniku chemii organicznej warto wspomnieć o tym związku przede wszystkim dlatego, że jego synteza polega na przyłączeniu trzech cząsteczek chloru do pierścienia benzenowego.

CA + 30,    *^wł"^ł>0- CACI.

hcksachlorocykloheksan

Jest to jedna z niewielu reakcji addycji, jakim w odpowiednich warunkach może ulegać benzen. Przyłączenie chloru jest reakcją rodnikową, wymagającą naświetlania mieszaniny benzenu z chlorem.

9. ALKOHOLE I FENOLE

Grapą funkcyjną alkoholi i fenoli jest grapa wodorotlenowa (hydroksylowa). W alkoholach grapa OH znajduje się przy atomie węgla o hybrydyzacji sp³ a w fenolach jest połączona z pierścieniem aromatycznym, gdzie atomy węgla mają hybrydyzację sp². Okazuje się, że chemiczne własności w decydujący sposób zależą od hybrydyzacji atomów węgla, połączonych z grapami OH.

9.1. Wzory i nazwy alkoholi

Stosowane są trzy sposoby nazywania alkoholi. Najbardziej uniwersalny jest sposób, według którego nazwę alkoholu tworzymy przez dodanie końcówki -ol do nazwy macierzystego węglowodoru. Do utworzenia nazwy wybieramy najdłuższy łańcuch węglowy, przy którym jest grupa OH. Położenia podstawników zaznaczamy odpowiednimi wskaźnikami liczbowymi (lokautami).

Mniejsze zastosowanie znajduje drugi sposób, według którego nazwy tworzy się używając słowa „alkohol” i przymiotnika, określającego rodnik, z którym połączona jest grupa OH. W niektórych przypadkach stosowany jest trzeci sposób tworzenia nazw, według którego obecność grapy OH zaznacza się przedrostkiem hydroksy-. Często spotykane alkohole mają powszechnie używane nazwy zwyczajowe. W przytoczonych przykładach nazwy te są podane w nawiasach.