P1030604

Madkrwum, ptytkottkihiłi

ud no»i^H(U ftow«itytftt| myśli filn/tiłu/nt?j f polny w-nt-f: l^mj nimi pmiM.dpku wt mięu zna tuyiyka ntwi9itrnitwi^,gn libt rjsłi inun obejmuj*)¹ a w imiff opływu k / .uu wszystkie dii*4liny kultury liirnri I aylor Mili w książce, której wipńlaiiiormi był John Muld Mili_; napisała; uPUoigP wilkf 0 prawa pi«hiy • /nt, pro wzdzoną w duchu ra^tiiulmiai i ptawdy, uwaia się /.t utiiwr? >alui|_? skoro połowa gatunku judskiago pozostajez mej wybji > < na? |...J Podział ludzkości na dwie kasty, 9 których jedna rodu tur, aby rządzić drugą, stanowi w i y m wypadku, podobnie jak wa wszystkich innych, bezgraniczną krzywdąj źródło per wersji i <b morałizacM, wrówno dla 1i eh, którzy lą uprrywi lejo wam, jak i dla ivch, kiorycb kosziem cieszą się om swoją wyższością’* fodnŁj^adk^W4|)i| kolm t jcł/urniafic hyjo w owym t JtfKt* odpowiednik dybprópói cji w fcłlfc Iohmu-T przeniesiony na grunt stutuoków ąH)lftwiydi.{    putwoi, ^ n(iy|łii| IłiiCliBClltl*

tifii ^yincirn pjci opierała sią na Miotaniu, u biologiczni w a i miki ludzkiego życia determinują wszystkie Mu y relacji ph u których kobieta jest zawsze Mroną dyskryminowaną 1 lob!m zono wówczas, że w wyniku owegtr symbolik /nego połączenia kobiecości ze słabością i gorszą stroną człowieczeństwa* kobieta Maje iiy ofiarą praktyk społecznych i instytucji nastawionych na jej wykluczenie u świata przywilejów zarezerwowanych dla my/ czyzny, a filozofia stanowi jeden z przykładów tego zjawiska. Jak pisze ł larnei Taylor Mili,.ów przesąd, wykluczający potowy ludzkości i pozornie uniwersalnych projektów filozoficznych, jij/e iliku pisma większości wid kich myślicieli, wyrażających ambicje wypowiadania się w sprawach ogółu - od Platona po Condorcr ta⁴. Krytyce tej towarzyszyło przekonanie, n\ t owiłoś pjej - choć jeszcze nieobecna - wpisana jest w logikę dzicjóyy, stopniowo zmierzających do wyzwolenia ludzkości z niedomagań jej egzystencji. Zdaniem oświeceniowych feministek, óvą intelektualny postęp powinien zatem doprowadzić do sytuacji, w Której wysr lek człowieka nastawiony na zacieranie konsekwencji biologie/, nei odmienności płci przyniesie sukces w postaci doskonałej równości społecznej, ekonomicznej i politycznej, ftrmtntzm jako uhm równości płci stanowił więc integralny element Oświecenia, któ-

go samego natinu pubiyceuego i ełuNtwrutznegM, jaki ntwij hnjz-

* / y/tu, i włączenie ich tym samym w ów eytwdtfkiy ptniekt Wy/wo|cm< kobiet „w światłe Hoiuiihi j esaeeiki dla pterwseyzb feministek nieodłączny fragment nfwjecciufrwegn Hseuniunu, którego o di/.Hja, ich zdaniem, była niemożliwa stt udziału ko biet W ten sposób narodziła stą feinimaryczne idee uniwersalnej emamypacjj.

Do Oświecenie me istniał w humanistyce ani w naukach praw nych żaden termin ne określenie całkowitego uwolnią ma sią spod czyjegoś panowania. U schyłku Oświecenie znaczenie takie zyskał wy wodzący się z prawodawstwa starożytnego Krymu strimfi „ęniani yjiacj^’, który w ruchu wyzwolenia kobiet upowszechnił siew XIX wieku* Emancypacja jako „akt ogłoszenie pelmittllMIi (...) wyprzedzony pr/ez jakąś postać samoupowazmema"⁴ była już jakościowo czymś innym mz rzymski akt prawny, na mocy którego ftaltr fanulw uwalniał syna spod swojej władzy. Itemlu mowfkMt „samoupowa/menk' tych, którzy poc /uh się uprawnieni do emancypacji” nie było bowiem z założenie aktem jednostronnym, lecz opierało sią na - stanowiących trzon oświeceniowej myśli - kategoriach rozumu, natury ludzkiej» wolnej woli, śluzą-cych jego legitymizacji. Supere uude, mytu/ wieku, w którym narodziła się myśl nowożytna, stało sią wyra/< m nadziei na spełnioną emancypację w świetle Rozumu wolnego przypadkowości egzystencji - strażnika i gwaranta postępu Oświeceniowa kategoria emancyptcjiTugruntowanawo pierwsze na tym, co po-wszechne, po drugie na samoupoważniemu grup czy narodów oraz po trzecie na akcie prawnym, „stała sią (...) najważniejszym z pojęć”" myśli nowożytnej, Postulat uwolnienia się z wiązów tradycji, pojętej jako niższy, przebyty juz stopień rozwoju, dostarczył wspólnej podstawy dążeniom do zniesienia różnych aspektów nierówności, kategoria emancypacji bowiem „w każdym u swych zastosowań zawierała dążenie do wyeliminowania panowania człowieka nad człowiekiem: w wersji liberalnej - na rzecz