P3109119

Obr* bezgotówkowy obejmuje następujące formy rozliczę*

I polecenie przelewu; I polecenie zapiały;

I czek rozrachunkowy.

•    rozliczenia planowe;

•    okresowe rozliczenia saldami;

•    karla płatnicza.

•    akredytywa;

Polecenie przelewu polega na tym. że klient daje swojemu bankowi polecenie obciążenia swego rachunku i przelania określonej kwoty na rachunek wierzyciela.

Polecenie zapłaty jest dyspozycją, jaką wierzyciel przekazuje swemu bankowi by ten obciążył określoną kwotą rachunek bankowy dłużniku i przekazał ją na rachunek wierzyciela. Ta forma obrotu bezgotówkowego może mieć zastosowanie tylko wtedy, kiedy zostaną spełnione odpowiednie warunki, a mianowicie:

•    wierzyciel i dłużnik muszą posiadać rachunki w bankach, które zawarły porozumienie I sprawie stosowania polecenia zapłaty;

I dłu/nik musi wyrazić zgodę na to, by wierzyciel mógł obciążyć jego rachunek w drodze polecenia zapłaty;

I bank prowadzący rachunek wierzyciela powinien zawrzeć z wierzycielem umowę w sprawie stosowania przez niego poleceniu zapłaty;

I maksymalna kwota pojedynczego polecenia zapłaty nie może przekroczyć 1000 euro, jeżeli dłużnikiem jest osoba fizyczna nicprowadząca działalności gospodarczej lub 50 000 euro w przypadku pozostałych dłużników.

Czek rozrachunkowy stanowi dyspozycję wystawcy czeku udzieloną bankowi. I którym posiada rachunek bankowy, do obciążenia tego rachunku kwotą czeku om uznania tą kwotą rachunku posiadacza czeku. Czek rozrachunkowy może mieć formę enku potwtefdzonego. co oznacza, żc bank na wniosek wystawcy czeku potwierdza go, rezerwując jednocześnie na rachunku wystawcy odpowiednią kwotę na pokrycie czeku. Pozostałe formy lozlic/eń zostały omówione w części II podręcznika w rozdziałach: „Współpraca przedsiębiorstwa R bankiem" oraz „Rozliczenia podmiotu gospodarczego".

Ktżda płatność dokonywana między podmiotami gospodarczymi, przekraczająca równowartość 15 000 euro, musi być realizowana za pośrednictwem banku, czyli I formie bezgotówkowej.

11.2.1. Wiadomości ogólne

Papiery wartościowe I to dokumenty, które wyrażają prawa mąjąikowc przysługujące każdemu ich właścicielowi. W gospodarce rynkowej stworzono wiele takich dokumentów. Prawa, o których wspomniano, mogą wynikać B uprawnienia do dysponowania towarem, środkami pieniężnymi lub należnościami i współwłasnością tantalu. Biorąc to pod uwagę, pepiwy wartościowe można podzielić na:

•    Umarowr papiery wartościowe, takie jak konosament. dowód wkładowy śwar-

rant >. stwierdzające złożenie towaru w pubłicziiym domu wkładowym, i inne.

•    pleniąine papiery wartościowe. do których zalicza mc banknoty, czeki, weksle.

bony skarbowe itp.;

•    kapitałowe papiery wartościowe, np. akcje, obligacje, liey zastawne.

Do ivńczęściej stosowanych papierów wartościowych należą akcje, obligacje, weksle oraz czek i. Tc powszechnie spotykane papiery wartościowe zoitsną omówione osobno w następnych punktach. Akcja jest dokumentem stwierdzającym, że jej posia-don jest współwłaścicielem <akcjonariuszem) wpółki akcyjnej i ma z tego tytułu prawo uczestniczyć w jej zyskach ś wpływać na jej działalność. Obligacja jest zaświadczeniem o udzieleniu pożyczki temu. który obligacje wprowadza w obieg pierwotny, czyli emitentowi obligacji. Emitentem obligacji może być rząd danego państwa, jednostki komunalne, różnego rodzaju przedsiębiorstwa, instytucje finansowe (banki, kasy oszczędnościowe itp.). Weksel jest dokumentem sporządzonym w formie przewidzianej prawem, zobowiązującym wystawcę lub wskazaną przez niego osobę do bezwarunkowego zapłacenia określonej osobie lub posiadaczowi weksla wymienionej na wekslu sumy pieniężnej. Czek jest to sporządzone na specjalnym formularzu i udzielone bankowi pisemne zlecenie wypłacenia okazicielowi lub określonej osobie sumy pieniężnej ze środków posiadanych przez wystawcę na rachunku bankowym.

1*1.2.2. Akcje

Każda akcja jest częścią kapitału spółki akcyjnej i dowodem współwłasności jej majątku. Posiadanie akcji daje dwa podstawowe uprawnienia: prawo do udziału w osiąganych przez spółkę zyskach w postaci dywidendy oraz prawo głosu na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. Akcjonariuszem nazywa się właściciela akcji.

Rozróżnia się akcje imienne i akcje na okaziciela. Akcje imienne mogą być zbywane tylko na podstawie pisemnego oświadczenia właściciela oraz często za zgodą zarządu spółki. Zarząd spółki jest zobowiązany prowadzić księgę akcji imiennych, czyli księgę akcyjną, w której figuruje imię i nazwisko (firma) oraz adres posiadacza akcji. Akcje na okaziciela mogą być zbywane bez formalności, po prostu przez ich wręczenie.

Ze względu na różnicę uprawnień, jakie posiada akcjonariusz, akcje można podzielić na akcje zwykłe i akcje uprzywilejowane. Akcje uprzywilejowane są akcjami o szczególnych uprawnieniach, które mogą dotyczyć prawa głosu, podziału i wysokości dywidendy oraz podziału majątku w razie likwidacji spółki. Akcjom uprzywilejowanym moŻMm przyznać nąjwyżej dwa głosy dla jednej akcji, co oznacza, iż w głosowaniu na walnym zgromadzeniu jedną akcję zwykłą liczy się za jeden głos. jedną akcję uprzywilejowaną natomiast za więcej niż jeden glos. lecz nie więcej niż pięć głosów. Szczególne uprawnienia dotyczące dywidendy mogą określać, że dywidenda przypadająca na i**¹™¹ akcję uprzywilejowaną jest wyższa niż na jedną akcję zwykłą.

Zebranie kapitału potrzebnego do rozpoczęcia działalności spółki akcyjnej na-^Ht***?*^c    j |8j« czyli wprowadzenie akcji do obiegu. Dziatąjąoe już przed

siębiorstwo u grupa przedsiębiorstw stanowiących spółkę akcyjną, może również