Powikłania po zabiegach neurochirurgicznych (2)

3. Wodogłowie pokrwotoczne

Wodogłowie pokrwotoczne może mieć charakter ostry, i rozwinąć się nawet łka godzin po krwotoku (rzadziej), lub przewlekły i wtedy objawy pojawiają 30 kilkunastu dniach od krwawienia i operacji (częściej). Obserwuje się po-'ne pogarszanie stanu świadomości chorego, co nie uchodzi uwagi dobrze ^szkolonego i doświadczonego zespołu pielęgniarskiego. Przyjmuje się, że /czyną wodogłowia może być zlepny proces wytwórczy tkanki łącznej, pro-Izący do zamykania dróg przepływu płynu mózgowo-rdzeniowego, który'" wija się w następstwie podrażnienia wyściółki przestrzeni płynowych krwią, idogłowie pokrwotoczne, jak każde inne, wymaga założenia układu zastaw-vego odprowadzającego w sposób kontrolowany (systemem zastawkowym ,nego typu) nadmiar płynu mózgowo-rdzeniowego do jamy otrzewnowej.

Z. (łhory z guzem kąta mostowo-rnóżdżkowego przed operacji) i po operacji

(luzy kąta mostowo móżdżkowego (m-m) są położone w bocznej części tyl-go dołu czaszkowego pomiędzy mostem jako fragmentem pnia mózgu i Sżdżkiem (stąd nazwa). Najczęściej spotykanym tu guzem jest nerwiak, wy-)dzący się z mielinowej osłonki przechodzącego przez kąt m-m z nerwu słu-owego. W tej okolicy znajduje się wiele innych nerwów czaszkowych, jak jjdziclny (V), twarzowy (VII), czy tak zwane dolne nerwy czaszkowe: cza-kowo-gardłowy (IX) i błędny (X) odpowiedzialne między innymi za prawi-owość odruchu połykania. We współczesnej dobie diagnostyka jest na tyle isunięta, że do leczenia operacyjnego trafiają w większości chorzy z guzami (a m-m, u których nie doszło jeszcze do wyraźniejszych uszkodzeń wspomniani nerwów, chociaż guzy wykryte w badaniach CT czy MRl wielokrotnie nie ają małych rozmiarów. Specyfiką tej okolicy jest to, że powoli rosnący guz (a > takich należy nerwiak) daje szansę na zaadaptowanie się do zmienionych wa-nków nerwom czaszkowym,, które mocno na nim napięte i ścieńczałe utrzy-ują jednak swoją funkcję. Dopiero usunięcie guza tak zmienia warunki, że do-lodzi do porażenia, najczęściej nerwu twarzowego.

Wg upmii dGovr'.u.dc'zo._v—. nem., urgó , _j Draże musi być wkalkulowane w efekty operacji guza kąta m-m. Jest to dużego stopnia kalectwo związane z brakiem motoryki mięśni na całej połowie twarzy. Poza znacznym defektem kosmetycznym, w związku z tym, że nie działa mięsień okrężny oka, nie ma też możliwości zamykania powiek i zwilżania powierzchni gałki ocznej łzami (tzw. oko zajęcze). Bardzo szybko dochodzi do zmian zapal nych, zaczerwienienia i zagrożenia nieodwracalnym uszkodzeniem rogówki, gdy ulegnie ona owrzodzeniu. Niezwłocznie trzeba zakrapiać wielokrotnie płyny okulistyczne do worka spojówkowego, stosować łagodne maści i przez większą część dnia zwierać powieki sklejając je plastrem. Niekiedy pomocna okazuje się specjalna komora lub nawet zeszycie powieki. Niestety, tego typu porażenia nerwu nie mają tendencji do poprawy i zmuszają do długotrwałej opieki nad twarzą i okiem. Edukacja pacjenta jest niezbędna.

icrw

irzo\

Zaburzenia połykania pojawiające się (nieco rzadziej) po usunięciu zwłaszcza dużych guzów tej okolicy stanowią nie mniejszy problem. Krztuszenie się i zachłystywanie pacjenta w czasie prób karmienia, grożące zapaleniem płuc, skłania często do długotrwałego zakładania zgłębnika żołądkowego i bezpiecznego karmienia tą drogą. Pacjent wychodzi do domu ze zgłębnikiem i musi nauczyć się posługiwać nim i dbać o higienę samego zgłębnika i jamy nosowej czy ustnej.

6.3. Operacyjne leczenie wodogłowia

Chorzy z ostrym wodogłowiem prezentują objawy nadciśnienia śródczaszko-wego z bólami głowy, nudnościami, wymiotami i pogarszaniem świadomości. Po zabiegu operacyjnym cewnik drenujący układ komorowy jest niekiedy wyprowadzony na zewnątrz, o czym wspomniano. Wszczepienie drugiego cewnika do jamy otrzewnowej wymaga przeprowadzenia tunelu w tkance podskórnej szyi. klatki piersiowej i brzucha do wysokości pępka i pozostawienia kilku niewielkich ranek zaopatrzonych pojedynczymi szwami. Chorego po operacji wszczepienia układu zastawkowego do jamy otrzewnowej tradycyjnie przez dobę utrzymuje się w stanie diety ścisłej, chociaż chirurdzy twierdzą, że nie jest to konieczne.

Obecnie powikłania po chirurgii układu zastawkowego zdarzają się rzadziej niż kiedyś. Ponowne narastanie senności chorego po operacji i skargi na bóle głowy nasuwają podejrzenie, że zastawka mogła nic podjąć swojej funkcji. Nie-

! 63