11027 P1240473

howopowstały sezpdł okradła alf mianem tsw. kultury prsedłutyckiej, _a jaj końcowa fasa* jak wydaje, nie przekroczy przełomu BC i BD.

Ryc.3. Zetitg kultur aa obaaaraa środkowodunajakim we wczesnej epoce brasu: 1 - kultura ■lad aroroa, 2 - kultura_pdłaocnnpanońska* 5 - typ ▼Stefot, 4 - typ BOhalakirohaa, 5 - osiedla.-6. - cmentarzyska /groby/.

Wg 1, Sohuoerta 19?3 /1974/, napa 3*

Znaleziska tląakie nie potwierdzają jednoznacznie faktu kontynuacji osadniesej do popraedmającego osadnictwa -unietyoklego", a więc saltu wyłącznie kulturowych w ranach tej samej ludnoAci• Oznaczałoby to dla strefy zachódniopoiakiej amlanę subetratu demograficznego, Je-doakte inna spostrzeżenia amuaaają do ostrotnago .podajmaw&nla jednoznacznie sformułowanych wniosków, F. Gadl /1981» 8.000/ słusznie zwraca uwagę* ta proces zaniku kultury unietyokiej 1 zastąpienia jaj przez nową kulturę nie został naświetlony w dostatecznym zakreślat 1° brak śródał archeolog!osnyoh, wyjaśniających, przyczyny i przebieg procesu załamania się 1 zaniku kultury unlotyeklej;

2° brak tradycji "uniatyekleh* w zespołach tmw, kultury przódłużyckiej» co zdaje się przemawiać za faktem_f te obie kultury nie przemieszały się. Dotyczy to swłaazczt śląska oraz saoh. Wielkopolski.

Do uw tyeh dodam    dalsze. Kiulurrli nowopowstałej kultu*

\ry zdaj® llf kontynuować dotyohoiaaows tradycjo produkcyjna kultury un&otycklcj. Ponadto a terenów sąsiadujących 11 Sląikiti brak jest przekonywających dowodów na wypchnięcie wówczas osę dci ludności "cnie-tycklej". Oznaczałoby to, ta llosyd alf jednak naloty s możliwością pięściowej Jaj asymilacji. Przyjmując to przypuszczeni* w formie hipotetycznej , t drugiej strony zwrócić tet naloty uwagą,.te zeopoły s dorzecza Odry nie rejestrują znalezisk o oh«raktarto mieszanym. Pakty ta przemawiają więc bardziej na rzecz poważniejszyoh zmian w zakreśla eubatratu demograficznego, przy pewnym udziale ludnodel autoohto-alcsnej,

V litera turze polskiej krytycznie oceniono dotychczasowa ustalenia, upatrująoe w tzw. kul turze przedłużyckieJ, samodzielnej kultury | archeologicznej /zob. wypowiedzi B. Gedlgl, a. Q n., R. Piesia - s. 17 n.

1 Z. Bukowskiego - e.239 n. w Geneza 1977/, Przyjmuje slą, it mamy do osynlenia s zespołem wewnętrznie zróżnicowanym kulturowo, a zapewne 1 etnicznie, 1 okradła elą go mianom dląako-wielkopolskiej kultury mogiłowej z podziałem na grupy t dląeką ora* dr od ko wo dl ą sko-wi e Iko po laką •

Trwała ona od BB^ do BC^, przy cnym Jej faza schyłkowa okradła zera-zee rozpoczęcie przekształcania się w nową Vulturą. Ciągłośd osadniczo-kulturową etrafy sachod niopoi oklej potwierdza wówczas wy radnie zaznaczający elą proeee przejścia od kultury mogiłowej w łutycką w ciągu BCg, to Jest nieco później od podobnego w płn-tzach. Słownej i i płn. Morawach, lecz w ramach tych samych przemian o stosunkowo szerokim zakresie terytorialnym. Gderzą szybki ich przebieg, obejmujący w pierwszej fazie Śląsk 1 Ziemią Lubuską, znaczną część Wielkopolski, s zapewne 1 zachodnie peryferie Małopolski, zad poprzez Czechy jest on wyraźny na terenie Saksonii oraz na Łutycaeh /zob. tet B. Gediga 1977, o.7 n./. Spostrzeżenia to mają istotne znaczenie dla określenia pochodzenia 1 charakteru ludności kultury łutyckiej w dorzeczu Odry i górnej oraz częściowo środkowej Warty•

J_x-§t|rjJg^wfChodnip

V koricu BAy na podłotu osadnictwa kultury Chłoplce-Tescld w dorzeczu górnej Wlały i Sanu rozwinęła się kultura, mierzono wieka*. a na pod-łótu głównie elementów epieznurowych w dorzeczu górnego Bugu - kultura o trzy żo weka / J. Machnik 1978, s.30, ryo. 12 - mapa 1 a. 48 n./; oba spokrewnione ze sobą zespoły trwały poprzea BAg. Reprezentują one kolejny ttap rozwojowy tego samego eubatratu osadniczego 1 obok kultury Chłopl-oe-Tezeld dla tej eaądoi Polski stanowią podstawą do wydzielenia strefy zachodni opolskie J, wskazując zarazem na wcze sną metryką takiego podziału.

83