P1240489

■■■■■■i

Ib einea Tell des der Lausltzer Kultur zugewieaenen Terri tori_ums be sond er s ln der Sddaoat, zeichnet aich die Kul tur lagę in der mittle-_ren und den JBagerta Perioden der Broneeaeit recht deutllch ab. Die elńzelnen Gruppen wurden meistenteile erfaBt and eerhUtnismlpig gut | gegeneinander abgehoben und abgegrenat, Dles bedeutet aber kclneafalln, da? 81 eh la dleser tonę keine Dnklarhelten abzeichnen, die koiner wei-teren Porschungan, Studien, Prlzisierungen bedflrftcn, fitl weniger vor-teilhaft etelU sich die -Laga in der mittleren und nflrdlichen Sona dar. gier lat dla regionaU Difftrensierung bedeutend unklarer. Dar Grand daffir liegt ror allaa In Hangę1 &n guten regionalen Bearbei tungen dar jBagerea Pariodan dar Bronaasalt und dar frfihen Eisenzelt aus dar ^vark Brandenburg, aus Groppołen and Kujawlen. Etwas baaaar Btallt aich dla Situation In Powera, ln den Ggbiet aa llnken Wer dar Niederweichsel sowie ln Ermlanć and Ka sur len dar; doch auch hiar lat ale nlcht zu-flredanatalland.

In der Zona, dla wir dar Lauaitzer Kultur zugewiesen haban, aeloh-nen rioh folgendt grofe Gruppen ab, dla aloh flbar.alnan grGfSerer Zei-traus entwickaltan and grópere Tenritorlon urafapten: dla schlesische Oruppe, dla sflchBicb-lausitzdr Oruppe, dla słowackische Gruppe, dla Tarnobneg-Gruppe, dla Batlicba Gruppe und wahracheinlich auch die obaracblaaiacb-klalnpoldnlaoha Oruppe. Dla gegenwfirtige Kęnntnis dia-sar Gruppen erlaubt aa, Ihra charaktariatlachen Kerkmale aufzuzeigen, lhren Bmfang aa pr&ziaieren und ihra Periodiaierung «u bestimoen. Da neben aatarachaidat aan folgened selbatlndlge Binheiten: dla branden-burgisch-Gruppe alt dar Górzyc* Gruppe, dla ein.gewissen Papę dereń Portsetsung darstellt, den Koraplez ferner dar nBrdllchen Gruppen: die

weatponmerache, oatpomersche mit der Wie mm -Phase, die Ohełnno-

vnd em 1 ind 1 a che - aa sur i ache Gruppe sowia dla auf dla frflhe Eisenzelt baschrlakta oatgroppolniaeha Gruppe. In Beiug auf dleaa .regionalen Einhelten nflssen noch riala Aapekta erachBpfender pr&zialert werden.

Idea Kołodziejski

Zróżnicowanie kultury łużyckiej nar środkowym N&dodrcu

Zróżnicowania wewnętrzne "kultury łużyckiej" Jest tematem długotrwałej dyskusji naukowej, która do chwili* obecnej nie osiągnęła sukcesu mimo zmiany tradycyjnych poglądów zarówno na genezę tej kultury, jak i jaj jednolitość kulturową /Gardawski 1968.. 1971, I97la i 1979; Henaal 1973, a.166 n; Gedl 1967, 1974; Gediga-1965, Cohlenz 1971 i inni/.

Przyczynę tego stanu upatrywać należy w uporczywym utrzymywaniu teorii o Jednej kulturze archeologicznej zajmującej znaczny obszar środkowej Europy, dzielącej się jedynie na grupy miso. że jednocześnie podważa się tę teorię wskazując zarówno odmienne dla różnych obszarów procesy krystalizujące kulturę. Jak i odrębności rozwojowe, szczególnie w schyłkowych fazach tej kultury /Gardawski 1979, s.39-45/*

Wydaje się, że próba wielkich monograficznych opracować /Prahistoria Ziem Polskich t.IY/ wynikających z wyselekcjonowanych materiałów, przy ograniczonej możliwości poznania regionalnych zasobów źródeł, nie zdaje nadal egzaminu. Żałować należy, że wydana z dużym nakładem sił przez Polską Akademię lłauk Instytut Historii ^rultury Materialnej "Prahistoria Ziem Polskich", wy korzy atująca w części poświęconej epoce brązu i okresowi halsztackiemu olbrzymi zasób informacji 1 ukazująca w zupełnie nowym ujęciu szereg problemów, nie uchroniła się od tak poważnych błędów, jak mylne skartografowanie zasięgu występowania poszczególnych grup "kultury łużyckiej" /np. ryc.ló, ryc.55 i ryc.56/ czy też wydzielenie z tsw. grupy sasko-łużyckiej kultury białowickiej /Prahistoria, a,33-34/, która nie Jest niczym innym, jak tylko fazą rozwojową tej grupy w okresie halsztackim.

Jedyną możliwością przedstawienia rozwoju .kulturowego na ziemiach Polski w epoce brązu 1 okresie halsztackim, jest regionalne opracowanie zróżnicowań kulturowyoh 1 takież również spojrzenie na zagadnienie chronologii występujących zjawisk, a następnie szczegółowe skorelowanie wyników tych opracowań.

95