1

280  Dorota^Ę^kiewicz, Akty mowy

S e a r 1 e John, 1975, Indirect Speech Acts, „Syntax and Semantics”, vol. 3.

S e a r 1 e John, 1976, A Classification ofIllocutionary Acts, „Language in Society”, vol. 5.

Strawson Peter, 1964, Intention and Convention in Speech Acts, „Philosophical Review”, vol. 73.

Wierzbicka Anna, 1973, Akty mowy, w: Maria Renata Mayenowa (red.), Semiotyka i struktura tekstu, Wrocław.

Wierzbicka Anna, 1983, Genry mowy, w: Teresa Dobrzyńska, Elżbieta Janus (red.), Tekst i zdanie, Wrocław.

Wierzbicka Anna, 1986, Analiza lingwistyczna aktów mowy jako potencjalny klucz do kultury, w: Alina Brodzka, Maryla Hopfinger, Janusz Lalewicz (red.), Problemy wiedzy o kulturze, Warszawa.

Wierzbicka Anna, 1987, English Speech Act Verbs. A Semantic Dictionary, Sydney.

Wierzbicka Anna, 1999a, Akty i gatunki mowy w różnych językach i kulturach {Speech act and speech genres across languages and cultures, rozdz. 5. książki Cross-cultural Pragmatics. The Semantics of Humań Interaction, 1991), tłum. Paweł Kornacki, w: Anna Wierzbicka, Język - umysł - kultura. Wybór prac, pod red. Jerzego Bartmińskiego, Warszawa.

Wierzbicka Anna, 1999b, Różne kultmy, różne języki, różne akty mowy {Different culture, different languages, different speech acts, rozdz. 2. książki Cross-cultural Pragmatics. The Semantics of Humań Interaction, 1991), tłum. Teresa Dobrzyńska, w: Anna Wierzbicka, Język - umysł - kultura. Wybór prac, pod red. Jerzego Bartmińskiego, Warszawa.

Wilson Deirdre, S p e r b e r Dan, 1986, Relevance. Communication and Cognition, Oxford.

ETYKIETA JĘZYKOWA

' .

MAŁGORZATA MARCJANIK ---

Definicja. Typy aktów etykiety językowej. - Struktura dialogowa. - Zróżnicowanie for-malnojęzykowe. - Zróżnicowanie pragmatycznojęzykowe. - Tendencje rozwojowe polskiej etykiety językowej w XX wieku. - Bibliografia

Definicja. Typy aktów etykiety językowej

Etykieta językowa, jako część etykiety ogólnej (nazywanej tradycyjnie również savoir-vwre, bon ton, kodeksem towarzyskim, zasadami dobrego wychowania), stanowi zbiór przyjętych w danej społeczności wzorów jezyko-

/ ^J ■■■ i >■!»—.— ,m    X .... /. / ^L ifŁ m ,r~w' ~ -    ' i    ....... . J T. J

wycĘ zadumań......grzecznQŚcio-w.y.ch,._zwyczajQwo. ..przyporządkowanych

owa jest wyrazem aprobowanego społecznie modę-lu grzeczności, na który składają się dwie podstawowemormy;

okazywanie szacunku partnerowi dialogu (zwłaszcza osobom starszym, kobietom, przełożonym, osobom pełniącym cieszące się społecznym prestiżem funkcje), z jednoczesnym umniejszaniem roli własnej osoby;

( 2)\przejawianie zainteresowania sprawami ważnymi dla partnera oraz jego najbliższej rodziny, głównie małżonka (zwłaszcza stanem zdrowia, działalnością zawodową, aktualnymi wydarzeniami rodzinnymi i zawodowymi).

Rozwinięciem tych norm są zasady bardziej szczegółowe, takie jak:

a)    zasada współodczuwania (w sytuacjach dla partnera i pomyślnych, i niepomyślnych),

b)    zasada aprobaty i życzliwości dla poczynań partnera,

c)    zasada demonstrowania chęci przebywania w towarzystwie partnera,

d)    zasada deklarowania pomocy partnerowi,

e)    zasada składania dowodów pamięci,

f)    zasada dyskrecji, obejmująca na ogół niektóre choroby partnera, jego życie intymne, wysokość dochodów itp. .