3582308267

1

Dr Dorota Zdunkiewicz-Jedynak, Stylistyka - wykład

Gatunki wypowiedzi. Akty mowy

LITERATURA

•    M. Bachtin, Problem gatunków mowy, w: Estetyka twórczości słownej, Warszaw 1986

•    S. Gajda, Gatunkowe wzorce wypowiedzi, w: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski, Lublin 2001

•    A Wilkoń, SiJójność i struktura tekstu,r. IV.Tekst a gatunek, r. V. Typologia gatunków, Kraków 2002

•    A Wierzbicka, Gemy mowy, w: T. Dobrzyńska, E. Janusz (red.), Tekst i zdanie, Wrocław 1983

•    A Wierzbicka, Akty i gatunki mowy w różnych językach i kulturach, kulturach, w: Język -umysł - kultura. Wybór pism pod. red. J. Bartmińskiego, Warszawa 1999

•    E. Wolańska, Gatunek wypowiedzi, w: E. Bańkowska i in. (red.), Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów, Warszawa 2003

•    D. Zdunkiewicz, Akty mowy, w:, w: J. Bartmiński (red.), Współczesny język pobki, Lublin 2001

Gatunek - kulturowo i historycznie ukształtowany, ujęty w społeczne konwencje sposób komunikowania się - wzorzec organizacji komunikatu._

Na wzorzec gatunkowy składają się 4 aspekty:

•    treściowy

•    kompozycyjny (składniki budowy, relacje między nimi)

•    stylistyczny

•    pragmatyczny (nadawca i odbiorca - relacje między nimi, kontekst życiowy itd.)

Genologia - nauka pomocnicza takich dyscyplin wiedzy, jak teoria literatury, językoznawstwo, prasoznawstwo, teatrologia, filmologia, muzykologia. Bada gatunki zarówno w aspekcie historycznym (ewolucja gatunków, klasyfikacja i opis gatunków istniejących w danej epoce), jak i strukturalnym (ogólna typologia komunikatów). Typologiczne opisy lingwistyczne mają współcześnie zarówno charakter badań synchronicznych, jaki diachronicznych._

I. Historia genologii

•    Badania Platona (Państwo,III) i Arystotelesa (Poetyka) nad formami wypowiedzi

•    Rozważania o gatunkach literackich - w traktatach poetyki w okresie renesansu (Scaliger), baroku (Sarbiewski), klasycyzmu (Boileau). W tekstach tych opisy poszczególnych gatunków łączyły się ze wskazaniami normatywnymi

•    Narodziny i rozwój śr. mas. przekazu - prasy (od Xviii.), filmu (od XIX w.) oraz radia i telewizji (od XX w.)-poszerzenie pola zainteresowali genologii. Przedmiot badań - charakterystyczne dla współczesnych mediów formy komunikatów, takie jak wywiad, recenzja, słuchowisko, talk show, telenowela itd.

II. Ujęcie M. Bachtina - nowe drogi genologii

(Problem gatunków mowy Problem tekstu w lingwistyce, filologii i innych naukach humanbtycznych, w: Estetyka twórczości słownej, przeł. D. Uiicka, Warszawa 1986, oryg. 1979):