124536

2

D. Zdunkiewicz-Jedynak, Stylistyka - wykład (6A)

•    teoretyczną - używają ją specjaliści danej dziedziny wiedzy w procesie poznawczo-komunikacyjnym, każda dyscyplina nauki tworzy przy tym własną terminologię;

•    dydaktyczną - ta porozumiewają się specjaliści z adeptami danej dyscypliny naukowej;

•    praktyczną - realizowana jest ona w procesie wdrażania osiągnięć naukowych;

•    popularnonaukową obsługuje ona sferę kontaktu: specjalista-niespecjalista (zlokalizowana jest ona blisko stylu publicystycznego i artystycznego, ujawniają się w niej cechy peryferyjne dla tekstów naukowych, a centralne dla publicystycznych lub artystycznych).

Współcześnie - jak zauważają badacze tej odmiany stylistycznej (por. S. Gajda) -obserwuje się konflikt między dwoma kierunkami komunikacji naukowej.

Pierwszy - zorientowany jest raczej na przekaz pisany, nierzadko silnie stechnicyzowany, wykorzystujący kody formalne - języki symboliczne matematyki, logiki. Drugi - przeciwny jest dehumanizacji, dąży do bezpośredniego przechwytywania informacji z ust uczonego - w konsekwencji zauważalna jest moda na swobodne posługiwanie się językiem, zbliżonym do spontanicznego, niestroniącego od obrazowej metafory.

2. Cechy stylu naukowego i ich wykładniki językowe

Styl naukowy charakteryzuje się czterema cechami ogólnymi. Są nimi: abstrakcyjność, ścisłość, obiektywizm, internacjonalność. Mają one swoje eksponenty na różnych piętrach systemu językowego.

Abstrakcyjność wiąże się na przykład z nasyceniem tekstów licznymi pojęciami umysłowymi i abstrakcyjnymi (np. moduł, figuratywność, współczynnik)., a także preferowanymi modelami słowotwórczymi oraz niektórymi kategoriami czasownika (-ość,-anie, -enie) czy z zastosowaniem kodów nienaturalnych: języków formalnych (symboliczne oznaczenia) i kodów ikonicznych (rysunek techniczny, fotografia) albo intelektualizujących tekst złożonych struktur składniowych czy metafor jako środków werbalizacji i interpretacji nowej informacji naukowej. Za charakterystyczny wykładnik tej pododmiany uważa się zwykle obecność specjalistycznych terminów, czyli wyrazów oznaczających pojęcia fachowe (np. hipostaza, atetoza, kontaminacja, biopsja, asymptota, gencjobioza, inwersja statyczna, asyndeton, atmoliza). By tekst był rozpoznawalny jako naukowy, powinno ich być w tekście średnio 20-30% w stosunku do wszystkich użytych w nim wyrazów. Czasem mogą brzmieć jak wyrazy języka ogólnego, ale mają znaczenie