m mzbtjA mętność, In w.1zm1r pwlmitrtnwośc Wpmw»<ł™wpro co |ioki tik zwiną nonnilnnkM|, w swoistą kfdtywm purtnpę, mictitiy Am Midmwin1, Im iwA^wiwu imkin. fiblcpł fWłWfW1 śpiewa Jestem choru r miłości1"; w m«1łcmt#vamym ptrekłidzie }r-ryjcgo Żuławskiego brani to tewgtg Ambitniej: miłości mdleję, którą
płonę”2. |cA to Mknilnvsb drap drrintcpic|i pozytywnej, rozluźnić-nic granic „ja", otwarcie, itr fmła odwołaniu Atę do tymMianoici -ber. ntebcEpłcczrńww ntmtbł imowg nego abicktu. >
Podmiot: nowicdzm) wrcszc1c\^on”, „onayju? nie „oho”, jak v w przypadku Dascin czy lały dialogi ki t rozpoznanej przez Cezurę -•• go Wodzińskiego ich tmurałnoki. „Między Nim i Nią"71, Przenosi nas w to, co nijpodmwtowsrr - miłość oddala, rozdziera, łączy, spaja tożsamości, łamiąc łub zwiększając samotność. Wpisuje innego we mnie, w obręb mojej słabości. Umieszcza podmioty w kryzysie. Ów podmiot to splot, przecięcie, sprzęg. -
Dla subiektywności w procesie przestrzenią jest odwrócom|drzt wo intcrtekstit^nte jcdnoznaczny wielogłos zakochanych bliskich sobie wzajem i samym sobie, a zarazem dalekich. Edytorzy oksfordzkie-go wydania Biblii w serii The World's Classics piszą explicitc o intcrtek-stualności Pieóti nad pieśniami1, nie precyzując wszakże cóż miałoby to oznaczać. A przecież nic chodzi tu jedynie o to, iż w Pieśni krzyżują się.4^j^ewięnst\vą £ literaturą egipską, mczopotamską, arabską oraz tamiiską, a jednocześnie Szir ha Szmm ,,'yyjaśnia się sama” w obrębie Biblii11, zwłaszcza w kontekście pism prorockich. Pieśń doczeka się licznych interpretacji w Talmudzie, będzie tu komentowana „wzdłuż i wszerz”. Powiada Rabbi Akiwa: „Cały świat jest mniej wart od tego jednego dnia, w którym dana została Izraelowi Pieśń nad pieśniami,
nu JV«m n.-łfl ysrłmtmi dh 1 k/it srrmfcn ntttkfriętyfft
jeśli hfnvicm mrpńar Iwę1 Pisma \totimdm. Pięć zwnjóttjjjtf <włf-ro<cią, 10 Piełn nad pieśniami jest łwiftnlety rtad świętośćlamjj (|1dfl1 jim 3,5)53. Powstał rahińatki komentarz do Piesiu - Pdbs Szir ha■ Ssirim inauguruje żydowską i chrześcijańską mistykę, z której wywiń1 Ega affectus rtt Bernarda r. Clairvaux^Tternatywne <vobec wgł^WirM olbrzymów nowoczesności przekładów Pieśni dokonali rłffrffg (Jortho, Renan, Miłosz. Portrety Sulamitki tworzyli moi uluhwni: „oricntali-żujący" Narcyz, Maurycy Gottlieb i prerafacficki odmieniec, Sirtiwn Solomon. Strr ha Sziritn stała się toposem literatury powszechnej, co potwierdziła ostatnio tytułem i konstrukcją powieści PteM Salomona afroamerykańska noblistka. Toni Morrison.
Odwrócone drzewo metody intcrtckstuiilncj zdaje siękoresppmkiwać 7 Wtr1£X1 tekstów biblijnych . Intcrtckst pomnaża teksty, a - jak jusze o Biblii poeta Edmnnd |ahh — „Księga pomnaża księgę”. Istnieje rnno-gość w proccsuałncj podmiotowości, uobecniona, nie zaś menhecna jak w drkonstrukcji. Uczona uruchomiła podmiot w procesie Ksiąg - młer tekstów; tow Księgach możemy gp, a zarazem siebie, doświadczać. To, co symboliczne - Księga -■ splata się ze światem. Jeśli dla Derndy pismo cal kowicic zasłania podmiot, wedle Kristevcj to właśnie Księgi ożywiają r dy-namizują podmiot. Bo są wędrówką miłością; „zjeść one księgi.
„0. śmierć filozofii! pili me stworzy filozofia Julii” Romeo
Podążmy interpretacją za interpretacją Kristcvej interpretacji Pieśni nad pieśniami w Kazaniach Bernarda z Clairvaux. Pisze Bernard: Ego affectus
u Z mądrości Talmudu, wybrali, przełożyli i opracowali Szymon 1 ).uncr i Anna Kamieńska, PIW, Warszawa 1988, s. 97.
M Zdaniem Kmmanucla Lćvinasa, sirukiuralizm mc radzi sobie z inicrprcUcH fłibtw. Być może dlatego - dopowiedzmy - że opiera się przy znalezieniu pojedynczego naczelne#' znarzc
88
89
Księgi niektóre x Żydowskich Pism Starego Zołfonu przekładania Jerzego Żuławskiego, posłowie Juliusz Żuławski, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1993, s. 97.
Cezary Wodziński polemizuje z Roscnzwcigowskim odczytaniem Pieśni i przeprowadza własny jej interpretację w Hermes i Eros,op. cii, s. 7-32.
* Robert Carroll i Stephen Prickett w komentarzach do The łłibłe. Authortzed King Jama Wruoa, op. cii., s. 359.
41 Gwoli zasadzie Biblia swym własnym tłumaczem, sut tpstus wterpres.