31166 skanuj0012

226 | język nowych mediów > operacje >

Hollis Frampton, filmowiec eksperymentator, zawdzięczający swą reputację niezwykłym strukturalnym filmom, zainteresował się pod koniec życia mediami komputerowymi, najwyraźniej rozumiejąc fundamentalne znaczenie owego przejścia od obiektów materialnych do sygnału elektronicznego²¹. Tak pisał w jednym z esejów:

Od epoki kamienia sztuka we wszystkich swych przejawach dążyła, czy to przez przypadek, czy z rozmysłem, do pewnej stałości swych wytworów. Nawet jeśli romantyzm odraczał utrwalanie artefaktów, mimo tego pokładał zaufanie w wyspecjalizowanym marzeniu o statis: linia montażowa rewolucji przemysłowej uważana była za odpowiednik bujnej wyobraźni.

I jeśli telewizyjna linia montażowa oszalała (pół miliarda ludzi może oglądać ślub tak ważny jak mój lub twój), sama sobie dowodziła braku racji w swej płynności.

Znamy wszyscy parametry ekspresji: odcień, nasycenie, jasność, kontrast. Tylko dla odważnych mamy dwie bliźniacze boginie: synchronizację pionową i synchronizację poziomą, a dla tych, którzy sięgają gwiazd: dostrajanie²².

W nowych mediach płynność staje się wariacyjnością; o ile analogowy odbiornik telewizyjny pozwala oglądającemu modyfikować niektóre parametry sygnału, na przykład jasność i kontrast, technologie nowych mediów zapewniają użytkownikowi znacznie więcej kontroli. Wiele parametrów obiektów nowych mediów można modyfikować, a te modyfikacje mogą być wyrażone liczbowo. Na przykład, użytkownik przeglądarki internetowej może zmieniać jej opcje: nie wyświetlać elementów multimedialnych, powiększyć wielkość czcionki, zamienić

²¹    Peter Lunenfeld omawia związek Framptona z teorią nowych mediów w książce Snap to Crid, Cambridge, Mass., MIT Press, 2000.

²²    Hollis Frampton, The Withering Away of the State of the Art, [w:] Circles of Confusion, Rochester, Yisual Studios Workshop, s. 169.

oryginalny krój czcionki na inny. Użytkownik może również dowolnie zmieniać rozmiar okna przeglądarki, a także parametry samego ekranu - rozdzielczość i głębię kolorów. Ponadto projektant może zaproponować odbiorcy - w zależności od przepustowości łącza użytkownika i rozdzielczości jego monitora - wyświetlanie różnych wariantów tej samej strony. Na przykład, użytkownik dysponujący szybkim łączem i monitorem o wysokiej rozdzielczości będzie oglądać bogaty, multimedialny wariant strony, a mający mały wyświetlacz LCD i kieszonkowe urządzenie zobaczy kilka linijek tekstu. Z tych samych danych można zatem skonstruować zupełnie różne interfejsy: od bazy danych do wirtualnej rzeczywistości. Krótko mówiąc: obiekt nowych mediów to coś, co istnieje w wielu wersjach i wielu wcieleniach.

Podsumowując omawianie operacji selekcji, chciałbym odwołać się do kulturowej postaci, nowego typu autora, dla którego ta operacja jest kluczowa - didżeja. Tworzy on muzykę w czasie rzeczywistym, miksując istniejące utwory muzyczne przy użyciu różnych elektronicznych urządzeń-, W latach 90. didżej zyskał kulturowy prestiż, jego obecność na wernisażach i promocjach książek, w modnych restauracjach i hotelach, na stronach „Art Forum" i „Wired” stała się bardzo pożądana. Kulturowy awans postaci didżeja jest pochodną awansu całej komputerowej kultury. Didżej najlepiej ukazuje jej nową logikę: wybór i zestawienia istniejących wcześniej elementów. Didżej pokazuje też, jakie możliwości tworzenia nowych form artystycznych tkwią w tym mechanizmie. Przykład didżeja uświadamia nam również, że wybór nie jest celem samym w sobie i samym dla siebie. Istotą sztuki didżejskiej jest umiejętność miksowania wybranych elementów w wyrafinowany i bogaty sposób. W odróżnieniu od metafory „Wytnij i wklej” nowoczesnego interfejsu sugerującej, że wybrane elementy można łączyć w sposób niemal mechaniczny, praktyka elektronicznej muzyki na żywo dowodzi, że prawdziwa sztuka polega na „miksie”.

> Lev Manovich > www.waip.com.pl