• budulcowa
- stanowią materiał budulcowy kości, zębów, skóry i włosów : Ca, P, Wig, S, F
- utrzymują trójwymiarową strukturę cząsteczek o ważnym biologicznie znaczeniu: Zn, Mg (podwójna spirala DNA)
• regulacyjna
- wchodzą w skład związków o podstawowym znaczeniu dla funkcjonowania organizmu:
Fe - hemoglobina, J - tyroksyna, Co - witamina B12, P - ATP, Zn - enzymy (ponad 200), Mg - enzymy,
Ca - enzymy, S - enzymy, hormony;
• regulacyjna c.d.
- biorą udział w gospodarce wodno-elektolitowej:
Na, K, Cl
- biorą udział w utrzymaniu równowagi kwasowo-
zasadowej: Na, K, Cl, P
- biorą udział w regulacji pobudliwości nerwowo-
mięśniowej: Ca, Mg, Na, K
- spełniają różnorodne funkcje regulujące:
Se, Mn, Mo, Cr
- biorą udział w trawieniu, wchłanianiu i
metabolizmie: Na, Mg, P, Zn, Mn, Mo
- biorą udział w detoksykacji: S, Fe
To związki organiczne niezbędne do zachowania zdrowia i prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych, które nie są źródłem energii ani strukturalnymi składnikami tkanek.
Witaminy spełniają rolę regulująca procesy metaboliczne.
Podział:
rozpuszczalne w wodzie - B1, B2, B6, PP, B12, biotyna, kwas foliowy, kwas pantotenowy, C
rozpuszczalne w tłuszczach - A, D, E, K
Żywność jako źródło witamin
Źródło : •••• b.dobre; ••• dobre; •• słabe; • ubogie /* dodane
Grupy produktów | ||||||||||||
1 |
II |
ni |
IV |
V |
VI |
VII |
VIII I IX | X |
XI |
XII | |||
zboiowe |
mleczne |
jaja |
mięso i ryby |
masło |
inne tłuszcze |
ziemniaki |
warzywa i owoce z |
strączkowe |
Cukier i słodycze | |||
wit. C |
karote nem |
inne | ||||||||||
Wit. A |
00 |
• • • |
00 00 | |||||||||
Karoten |
00 |
0000 |
00 | |||||||||
Wit. B, |
000 |
• |
• • |
00 |
0 |
•0 |
• |
0000 | ||||
Wit. B2 |
00 |
00 |
00 |
00 |
00 |
00 |
0 |
0000 | ||||
Wit PP |
• • 00 |
• |
• |
00 00 |
0 |
0 |
. 0 |
0000 | ||||
Wit. C |
000 |
00 00 |
000 |
00 | ||||||||
Wit. D |
• |
0 |
Objawy niedoborów wybranych witamin
Składniki |
Wybrane objawy niedoborów |
wit. A |
kseroftalmia, keratomalacja, zmiany skórne |
wit. D |
krzywica, osteomalacja |
wit. E |
bezpłodność, dystrofia mięśni, hemoliza krwinek |
wit. K |
skaza krwotoczna |
wit. B1 |
beri-beri, zaburzenia sercowo-naczyniowe |
wit. B2 |
zmiany skórne, oczne |
wit. PP |
pelagra, biegunki |
wit. B6 |
stany zapalne skóry, zapalenie wielonerwowe |
wit. H |
stany zapalne skóry, łysienie, depresja |
kwas foliowy |
niedokrwistość, wady cewy nerwowej |
wit. B12 |
niedokrwistość |
inozytol |
zaburzenia przemiany tłuszczów |
Ziemiański 1998
Składniki |
Wybrane objawy niedoborów |
energia, białko |
marasmus, kwasiorkor |
wapń |
krzywica, osteomalacja |
fosfor |
krzywica, osteomalacja |
magnez |
arytmia serca, nadpobudliwość |
potas |
porażenie mięśni |
żelazo |
niedokrwistość |
cynk |
zahamowanie wzrostu, hipogonadyzm |
fluor |
próchnica zębów, osteoporoza |
jod |
niedorozwój umysłowy, wole |