fhunthy narządów wewnętrznych 209
!*»"■#cf clrkir>c/n\. .Vloże tu chod/ić o porażenie piorunem lub prądem z sieci. X w a twtkiC|K* wypadku >j| pcxloł>ne do skutków urazu mecłumicimefo. Po
a^fł>rj uiras ie jv/\ ttunnosci chory może przez pewien czas wykazywać objawy 'tjnu pomrocz netro. Porażenie prądem może być też przyczyn;* odczynów nciwicowych z uporczywymi bólami głowy, obniżeniem nastroju § objawami wegetartyw' nym i.
Promienkiw ame cłektroinagucts c/.ue o wysokiej częstotliwości, generowane przez nł/ne urządzenia, nic ma udowodnionego działania szkodliwego na układ nerwowy, ale może być przyczyni) (subiektywni)) dolegliwości neurastenicznych.
Promieniow anle jonizujące ma natomiast wyraźnie szkodliwy wpływ aa ośrodktłwy układ ne rwowy. a tym samym na stan psychiczny. Powoduje zakłócenia w* metabolizmie białkowym i układach enzymatycznych, zaburza przepu szc/alność naczyń krwionośnych a Won komórkowych. Promieniowanie jonizujące wywołuje zaburzenia neurasteniczne, a w hardziej zaawansowany stadiach objawy psychotyczne (jakościowe zaburzenia świadomości).
chirurgiczne mogi) prowadzić do tzw. psychoz pooperacyjnych, które n»c bynajmniej jednolitą grupą zaburzeń psychicznych. Może tutaj chodzić
° różne związki patogcnctycznc. Przede wszystkim Ineeba uwzględnić wpływ znieczulenia ogólnego. Przez kilka godzin, a nawet kilka dni mop utrzymywać po narkozie zaburzenia świadomości jakościowe z dezorientacji, skłonnością do halucynacji, obniżonym pojmowaniem, niepokojem. Siany te mijają bez śladu.
Głębsze zaburzenia psychiczne mogą wywoływać operacje z długotrwałym znieczuleniem połączonym z krążeniem poza u strojowym (np. zabiegi na otwartym >-ercu >. Niemałe znaczenie mają tutaj zmiany w układzie nerwowym wy stępujące przed operacją, np. w następstwie niewydolności krążenia, zmian nowotworowych lid.
Istotna jest też rozległość zabiegu i uszkodzenia tkanek, rodzaj narządu. ogólfKNiMrojowc skutki metaboliczne zabiegu (np. po operacjach gruczołu tar-c/uwego. nadnerczy, trzustki, wątroby>. powikłania pooperacyjne o typie zakaże* i zakłóceń przemiany wodno-clckm>litowej. wpływ leków stosowanych po operacji (antybiniyki. leki immunoftuprcsyjne. cytostatyczne, hormonalne), wiek pacjenta ■ jego osobowość. Trzeba też pamiętać, że operacja — jako sytuacja trudna — może być źródłem zaburzeń reaktywnych typu nerwicowego.
Powy/A/c zestawienie czynników patogenclycznych nie wyczerpuje oczywiśór listy możliwych przyczyn reakcji egzogennych, do których można jeszcze Aakc zabur/cnia rytmów Nologic/nych. dcprywację snu. zmiany warunków mc®eosv logicznych, zjawiska immunopalologic/ne. hematologiczne i wiele innych.
Choroby narządu krążenia. Nieprawidłowa proca serca odbij* m
funkcji mózgu. Z tego względu zarówno ostre. Jak • przewiesi*' t ,*^xk»b*'v rządu krążenia można sprowadzić do omńwionfjo juz w tym n
t**Sl*l_ _
Najwrażliwsza z wszystkich tkanek ustroju na niedobór tlenu jest tkanka nerwowa. W następstwie fciniwno ostrego, jak i przewlekłego niedotlenienia w korze płatów czołowych stwierdza się zmiany nctirohistopatologiczne. podczas, gdy zmian tych może nie być nie tylko w innych narządach, ale też w pozostałych okolicach mózgu. Ma to określone konsekwencje psychiatryczne.
Pierwszym objawem jest lęk. Może on towarzyszyć nawet niewielkim zaburzeniom rytmu serca. Wynika to z roli. jaką serce pełni w wyobraźni każdego człowieka. Lęk jest nieodłącznym objawem towarzyszącym duszności. Przybiera on charakter lęku przed śmiercią, ale może też przybierać inne postacie, np. dolegliwości hipochondrycznych, nastroju depresyjnego itd. Obserwuje się to u chorych po zawale mięśnia sercowego, u osób z sercem płucnym, w zapaleniu mięśnia sercowego, w tingirui pccłoris (dusznica bolesna), w wadach zastawkowych. U osóh z zespołem wypadania zastawki dwudzielnej stwierdza się częściej niż u osóh zdrowych objawy lęku napadowego (napady paniki, ang. panie disorder — uważane przez psychiatrów amerykańskich za odrębną jednostkę nozolog ic zną ).
Na tle zaburzeń krążenia dochodzi czasem do psychoz, najczęściej typu majaczeniowego. Psychozy z pobudzeniem ruchowym, np. amentiu. choć rzadkie, są niebezpieczne, gdyż obciążają nadmiernie układ krążenia. Żarów no ostre niedotlenienie o.u.n. (np. w następstwie zatrzymania akcji serca. ang. cardiac urrcsth jak i długotrwałe niedotlenienie u chorych z przewlekłymi chorobami układu krążenia, prowadzi do zaburzeń metabolicznych w mózgu i cnce fa łopat i i. W stanie psychicznym przejawia się ł«» zmianami otępiennyim i charakteropatycznymi.
Choroby ufcfarłaa trawiennego. Istnieją ścide związki między sianem psychicznym u funkcją układu trawiennego. Z jednej strony czynniki emocjonalne odbijają się na procy przewodu pokarmowego. Wie o tym każdy człowiek. Kto przed ważnym egzaminem nie odczuwał różnych dolegliwości z nadnoścunu. « > miotami i biegunką włącznie? Przewlekle działające czynniki psychospołeczne pn•wadzą z drugiej strony do tzw. z. aburzeń i c ho rób psychosomatycznych. Tutaj chcę natomiast zwrócić uwagę na zaburzenia psychiczne, których przyczyna tkwi w chorobach układu trawiennego.
Wiemy, jak ważną rolę pełni przede wszystkim wątroba. Mctaboh zacja różnych substancji jest bowiem warunkiem utrzymania homeostazy Każda nieprawidłowość w funkcjonowaniu wątroby odbija saę natychmiast aa czynności układu nerwowego i stanie psychicznym. Ostra niewydolność wątroby wywsśujc ilościowe zaburzeniu przytomności (śpiączka wątrobowa! i psychozy z ja»«w-ciowyrni zaburzeniami świadomości: majaczenie, splątanie, zespoły aaejnmimne poważnych problemów cpidc anioł ogacanych przysparzają chorzy z wnuosym /ąijcnicm wątroby W okna# zwiastunów spotyka uę częato <*jewy awras-icnicruc. które na wiele tygodni wyprzedzaną aibjawy saanalyczoe. INhpp *,m" r,J rt\m aamopwzuciu. osłabłemu, w ra trawi ogólnego fortncia. mprzMwośct. dra (iw uśii brudy (renu, zaburzeniach potencji ilp W iśimr zfcowym pojawiają
Ute Ir maty objawy depresyjne Zrpciena owtKśytA przypadki** smiMiscg*' laiilrnT wątroby jest nonkość wątroby Taasą) ijotyke") zetpoly d^wyp^ uhmiiiiiiiw* a w przewlekłych stadiach naewija eę ca*hkęea
poarocnym. a naugna psychoorpanreznyma W wdaaa MJ*’ majm syaMMjl tfniiiMiar tdwmait pnyeaananha (aga. zwnek