229wb

/

229    ■.

^A 231. Pałac wersalski od strony ogrodu

malarzy i rzeźbiarzy tworzyli na zamówienie króla architekci ogrodowi, projektanci wnętrz i wzorów dla warsztatów rzemieślniczych.

Barok we Francji jest zjawiskiem złożonym, a większość najwybitniejszych dzieł znacznie odbiega od typowych cech stylu, z którymi można się było zapoznać w poprzednich rozdziałach. W początkowym okresie ulegał wpływom Włoch i Niderlandów, bardzo prędko wytworzył sic jednak dominujący, odrębny prąd właściwy odtąd na długo całej narodowej szkole francuskiej.

Styl ten określany bywa „barokiem klasycznym” lub „klasycyzującym”, co wskazuje na odmienną od włoskiej czy niderlandzkiej koncepcję piękna i sztuki, opartą na ideałach antycznych, typowych dla „złotego okresu” zarówno sztuki greckiej, jak renesansowej. A więc dzieła typowo francuskie operować będą logicznymi, czytelnymi formami, pełnymi umiaru, harmonii i spokoju. Stosunkowo nieliczni artyści reprezentują drugi nurt, w pełni barokowy. Tutaj szczególne znaczenie w malarstwie będą miały wpływy Cara-vaggia (de La Tour), a w architekturze, rozpowszechniony i tutaj, międzynarodowy barok jezuicki wzorowany na II Gesu (kościół Val de Grace w Paryżu).

Najwspanialszym dziełem reprezentującym nurt klasyczny jest zespół pałacowo-ogrodowy Wersalu pod Paryżem - główna siedziba Ludwika XIV. Został wybudowany na miejscu dawnego pałacyku myśliwskiego, który włączono w główny korpus, a okoliczny las zamieniono w olbrzymi park.

Dawny zameczek myśliwski stał się ośrodkiem całego założenia. Dobudowano do niego dwa prostopadłe skrzydła przedłużone dwoma dom-kami dla dozorców - tworząc kształt litery „U”. Między tymi budynkami zawarte byty dwa dziedzińce: w głębi mniejszy oraz od przodu wielki Dziedziniec Królewski. Wreszcie dodano dwa dalsze, potężne, długie skrzydła, prostopadłe do poprzednich. W ten sposób powstał pałac o rzucie otwartym, rozciągnięty silnie w linii horyzontalnej. Skrzydła pałacu otwarte są w stronę miasteczka, za nim rozciąga się ogromny park. Wyznaczona przez środek pałacu główna oś symetrii przedłużona była długim traktem przechodzącym przez miasto i przez park, silnie zaakcentowanym. Rozplanowanie alei, szpalerów, kwietników, trawników oparto na zasadach ściśle geometrycznych i uzależnionych od osiowego układu całości. Ogród zdobią liczne rzeźby, fontanny, sadzawki, wykorzystano też naturalne nierówności terenu, zakładając tarasy połączone schodami. Formy ogrodu podporządkowano zasadom architektury. Zespół budowli Wersalu jest uzupełniony przez mniejsze budowle, jak Grand Trianon (pałacyk wzniesiony dla markizy de Maintenon), Pomarańczarnia, Kolumnada, kaplica dla dworu.

Tak powstało jedno wspólne, monumentalne założenie urbanistyczne. W jego koncepcji uderza

rirłliiiiiiiiiiiiBiniilianH