237

pogorszyć i trzeba będzie wdmuchiwać powietrze pod większym niż zwykle ciśnieniem. Do prowadzenia oddechów ratowniczych można użyć wożonej w apteczce samochodowej maseczki do oddychania. Wdmuchiwaniu powietrza do żołądka, co może przyśpieszyć regurgitację, do pewnego stopnia zapobiega równoczesne, lekkie uciskanie chrząstki pierścieniowatej przez inną osobę.

W przeciwieństwie do wody w płucach woda wypita przez tonącego podczas prób ratowania się stwarza duże problemy podczas resuscytacji. Regurgitacja występuje w ²/3 przypadków, w których prowadzi się oddechy ratownicze i w ponad 80% przypadków, jeśli uciska się klatkę-pier-siową. Grozi to oczywiście trudnością w utrzymaniu drożności dróg oddechowych i stwarza duże niebezpieczeństwo zachłyśnięcia. Kiedy dochodzi do regurgitacji, należy obrócić ratowanego na bok i usunąć treść pokarmową (służby ratownicze mogą użyć do tego celu ssaka). Jeśli regurgitacja zagraża osobie z podejrzeniem urazu kręgosłupa, obracanie na bok musi się odbywać z równoczesną stabilizacją kręgosłupa szyjnego, a więc przy udziale kilku osób i pod kierunkiem osoby trzymającej głowę poszkodowanego.

Lekarz prowadzi resuscytację krążeniowo--oddechową do przyjazdu karetki Pogotowia Ratunkowego. Kierujący przybyłym na miejsce zespołem ratownictwa medycznego rozpoczyna od sprawdzenia drożności dróg oddechowych i wentylacji 100% tlenem z użyciem worka samorozprę-żalnego z maską twarzową w proporcji 2 oddechy na 30 uciśnięć klatki piersiowej. Następnie na chwilę przerywa czynności resuscytacyjne, aby przyłożyć do klatki piersiowej, po jej osuszeniu, łyżki defibrylatora (jedną poniżej prawego obojczyka wzdłuż mostka, drugą poniżej i ha lewo od lewej brodawki sutkowej, z siłą nacisku —10 kG; miejsca te wcześniej pokrywa żelem). Na ekranie defibrylatora ukazuje się zapis świadczący o migotaniu komór, więc wzywa inne osoby do odsunięcia się od poszkodowanego i wykonuje defibrylację elektryczną pojedynczym,-wyładowaniem-(u dzieci energia wyładowania wynosi 4 J/kg, a u dorosłych zależy od typu defibrylatora: jednofazowy - 360 J, dwufazowy - 150-200 J). Lekarz stwierdza powrót rytmu zatokowego, chłopiec nie odzyskuje jednak świadomości, ale zaczyna lekko ruszać kończynami. Ze względu na utrzymującą się niewydolność oddechową kierujący zespołem

ratuwu.^ wykonuje intubację dotchawiczą i kontynuuje sztuczną wentylację 100% tlenem z użyciem worka samorozprężalnego. Inny ratownik rozpoczyna leczenie hipowolemii, podłączając dożylny wlew 0,9% roztworu NaCl. Chłopiec zostaje przeniesiony na noszach do karetki i odjeżdża do szpitala.

Dzieci lekarza i wszyscy zgromadzeni wokół otrzymali smutną lekcję poglądową, jak. niebezpieczna może być kąpiel w miejscach nieznanych i niestrzeżonych.

W przypadkach tonięcia z reguły rozpoczyna się ratowanie tonącego i prowadzi się resuscytację krążeniowo-oddechową, ponieważ trudno ocenić z całą pewnością, jak długo poszkodowany naprawdę nie oddychał. Jako czas graniczny przyjmuje się udowodnione przebywanie pod wodą przez 30 minut, co prawie nigdy nie jest pewne, jednak opisano przeżycie po dłuższym czasie. Uważa się często, że dołączające się wyziębienie działa ochronnie na korę mózgową. Jest to jednak na pewno prawdziwe tylko wtedy, gdy do tonięcia dochodzi w bardzo zimnej wodzie, zwłaszcza u dzieci, gdyż wówczas wewnętrzna temperatura ciała szybko się obniża. Istnieją opisy skutecznego leczenia po 60 i 88 minutach zanurzenia. Decyzja o zaprzestaniu resuscytacji jest trudna i raczej nie powinna być podejmowana poza szpitalem, nie ma bowiem jednego czynnika, który ze 100% pewnością informowałby o dobrym albo złym rokowaniu. Niemniej jednak u 60% osób przywożonych do oddziałów ratunkowych w trakcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej po epizodach tonięcia stwierdza się tam w końcu zgon, a większość spośród uratowanych ma trwałe ubytki neurologiczne. Udaje się jednak czasem uratować tonących w sytuacjach na pozór beznadziejnych.

Postępowanie WOPR w podobnej sytuacji przedstawiono na filmie (www.mp.pl/ratownictwb).

^ Piśmien^nictw^

1. Wytyczne 2005 resuscytsqi krążeniowo-oddechowej. Europejska Rada Resuscytacji.

Polska Rada Resuscytacji. Kraków, 2005. www.prckrakow.pl

Medycyna ratunkowa 237