248 (17)

13.4. DOKŁADNOŚĆ OBLICZENIA WARTOŚCI Ah METODĄ WYSOKOŚCIOWĄ

W stosowanej powszechnie metodzie wysokościowej końcowym rezultatem wszystkich czynności jest obliczenie wartości Ah i azymutu A. Wartość Ah jest obarczona błędami. Przy jej obliczaniu występują wszy stkie rodzaje błędów.

Punkt prawdopodobny linii pozycyjnej zostaje przesunięty po linii azymutu w granicach wartości pojawiających się błędów systematycznych i przypadkowych, wliczając w to błędy grube. Uwzględniając błędy w linii pozycyjnej zapisanej równaniem normalnej, otrzymuje się

A<p • CO$A + AX -sin A- cos<p = dh + s + (±m).    (13.20)

Występujące w równaniu (13.20) wielkości m i s są opisane następującymi wzorami:

m = mi + mi,    (13.21)

s = s₀+s_tf    (13.22)

gdzie:

m — błąd średni obserwacji linii pozycyjnej, m, — błąd średni obliczeń linii pozycyjnej, s — błąd systematyczny linii pozycyjnej,

s_t — błąd systematyczny powstały w procesie obliczeń i stosowania poptawek.

Na rysunku 13.8 pokazano, jak błędy przypadkowe powodują powstanie pasa pozycyjnego (w granicach ±m) oraz jak błąd systematyczny s przesuwa cały ten pas pozycyjny w którąś stronę. Wyjaśniamy, ic pas pozycyjny jest to płaszczyzna

Rys. 13.8. Ilustracja błędów określania alp metodą wysokościową. Powstanie pasa pozycyjnego (błędy przypadkowe) oraz jego przesunięcie (błąd systematyczny)

ograniczona prostymi równoległymi do astronomicznej linii pozycyjnej przesuniętymi odpowiednio w prawo lub w lewo na odległość ±m.

Metoda badania dokładności określenia linii pozycyjnej jest stosunkowo prosta i może się nią posługiwać każdy nawigator.

W pobliżu lądu lub w miejscach dogodnych do określania bardzo dokładnych pozycji innymi (nic astronawigacyjnymi) sposobami wykonuje się serię pomiarów

248