24

HISTORIA LITERATUR

Jan Kochanowski

Giovanni Boccaccio

Jan Kochanowski

Francesco Pełrarca

Francois Rabelais

Sonety do Laury, miniatura (XV w.)

Przedstawiciele literatury

Giovanni Boccaccio

(1313-1375) - pisarz włoski, przyjaciel Petrarki, wszechstronnie wykształcony humanista; pisał poematy epickie, powieści (romanse), wiersze; jego najsłynniejsze dzieło to Dekameron, zbiór 1 00 nowel, w którego skład wchodzi również Sokół, będący wzorem konstrukcji nowelistycznej.

(1530-1584) - najwybitniejszy twórca polskiego odrodzenia, poeta docfus; autor pieśni, fraszek, trenów, dramatu Odprawa posłów greckich; odebrał gruntowne wykształcenie z nauk humanistycznych - poznał łacinę, grekę, hebrajski, kulturę antyku, filozofię starożytną i współczesnych mu myślicieli; pisał po łacinie i w języku polskim - jego ambicją było stworzenie wielkiej literatury narodowej, wpisanej w dziedzictwo kultury grecko-rzymskiej i jude-ochrześcijańskiej; przez 1 5 lat służył na dworach magnackich, a następnie został dworzaninem i kanclerzem Zygmunta Augusta, by w końcu osiąść w Czarnolesie, gdzie ożenił się i założył rodzinę; jako ziemianin głosił pochwałę życia wiejskiego.

Francesco Pełrarca

(1304-1374) - duchowny, wielki humanista, erudyta, miłośnik i znawca kultury starożytnej, dyplomata papieski; autor poematów, rozważań moralnych i filozoficznych pisanych po łacinie, jednak do historii literatury wpisał się jako prekursor twórczości w języku włoskim (m.in. Sonety do Laury).

Franęois Rabelais

(ok. 1494-1553) - lekarz i humanista, wydał kilka prac z dziedziny medycyny, autor słynącej z rubasznego humoru i groteskowości powieści Gargantua i Pantagruel, uznanej za arcydzieło literatury francuskiej; książka została potępiona przez uczonych paryskiej Sorbony za ostrą krytykę zacofania panującego na uniwersytecie; Rabelais stworzył w powieści obraz współczesnego mu społeczeństwa, wyszydzając przestarzałe instytucje feudalne i system wychowania, którym przeciwstawił renesansową ideę swobodnego i wszechstronnego rozwoju jednostki.

Mikołaj Rej

Jtfforfo pwwtóiwt

fmafie eftatd tofEdritópe miepfeic

Ziiemuctim/5 ofobntmi ndałćmi/polfttm it»

syfim wyprawiona/ J\oFu pdnffrcgo 6

Historia w Landzie Mikołaja Rejo 1 1568 roku - strona tylołowo

Mikołaj Rej (1505-1569)

- samouk o wyjątkowym temperamencie obywatelskim i politycznym; obdarzony talentem literackim, chociaż nie był typowym humanistą; pisał dużo, choć pospiesznie, nie przywiązując dużej wagi do swoich utworów; wśród jego literackie-> go dorobku są wierszowane dialogi IKrótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem), utwory parenetyczne (Żywot człowieka poćc/wego), figliki (Mnich), zbiór kazań (Postylla).

William Shakespeare

(1564-161 6) - pisarz angielski, uważany na najwybitniejszego dramaturga wszechczasów, poeta; napisał prawdopodobnie 36 dramatów, z których większość została wydana po jego śmierci; w twórczości Szekspira widoczne są trzy okresy: pierwszy obejmuje wesołe komedie i kroniki królewskie (np. Poskromienie złośnicy, Dwaj panowie z Werony, Sen nocy letniej, Kupiec wenecki, Wesołe kumoszki z Windsoru, Wiele hałasu o nic, Jak wam się podoba, Wieczór Trzech Króli oraz Henryk VI, Ryszard III, Henryk IV, Tytus Andronikus, Juliusz Cezar), drugi - to głównie tragedie (Hamlet, Otello, Król Le-_

ar, Makbet) i trzeci - tragedie antyczne (Antoniusz i Kleopatra, Tymon Ateńczyk) oraz komedie refleksyjne (Opowieść zimowa, Burza); związany był na stałe z londyńskim teatrem The Globe, w którym występował jako aktor.

Szymon Szymonowie

(1558-1629) - poeta, c matopisarz, twórca pols sielanki; od Zygmunta I zy otrzymał tytuł poety ł lewskiego; organizował demię Zamojską oraz związane z nią bibliotek i drukarnie w Zamościu czątkowo pisał w więks; po łacinie (epigramaty, fia, pieśni weselne i okt nościowe), korzystając ; wzorów antycznych, doj twórczość Szymonowica utwory polskie: obyczaj polityczne, religijne (np sze nagrobne); głównyr dziełem są Sielanki, arł skie i autotematyczne b ki nawiązujące do anty poezji pastoralnej.

William Shakespeare