252 (39)

Odległość zewnętrznej krawędzi sekcji od brzegu okna przyjmuje się rzędu 0,2 b.

Powierzchnię przekroju uzwojenia pierwotnego i wtórnego oblicza się według wzoru (XV.77) podstawiając do niego średnice przewodów uzwojenia pierwotnego i wtórnego wraz z izolacją. Wartość współczynnika wypełnienia k_Cu przyjmuje się z tablicy XV.5 dla uzwojenia nawiniętego chaotycznie bez przekładek. Po obliczeniu powierzchni przekrojów uzwojeń oblicza się grubości A\ i Ao uzwojeń

A\ =    ; A, = ^    (XV.84)

b_u    b_u

Następnie oblicza się grubość przekładek międzysekcyjnych jako iloczyn grubości przekładki i liczby sekcji mniej jedność

A = 5 (_S — 1)    (XV.85)

Dla zmniejszenia pojemności międzyuzwojeniowej stosuje się przekładki o grubości nie mniejszej od 1 mm — zwykle 1,5 -j- 2 mm.

Po dodaniu grubości uzwojeń i izolacji oraz grubości dwóch kołnierzy 8*, które ze względu na wytrzymałość mechaniczną nie powinny być cieńsze od 1,5 -j- 2 mm, otrzymujemy wysokość cewki. Wysokość ta musi być równa lub nieco mniejsza od wysokości okna rdzenia h

Ai + A_t + A -j- 28* h    (XV.86)

Rys. XV.36. Oznaczenia wymiarów uzwojeń krążkowych

Jeśli wysokość cewki jest nieco mniejsza od wysokości okna, to aby okno było wypełnione, należy dać dodatkowe przekładki, zwiększyć grubość kołnierzy, przekładek międzysekcyjnych lub średnicę przewodu. Jeżeli natomiast różnica jest duża, trzeba zmniejszyć rdzeń transformatora.

Kiedy uzwojenie nie mieści się w oknie rdzenia, zrnniejsza się grubość kołnierzy, przekładek lub też, jeśli jest to dopuszczalne, średnicę przewodu, a przy dużej różnicy wysokości cewki i okna — należy zwiększyć rdzeń.

Gdy już wysokości cewki i okna rdzenia są równe to przy symetrycznym uzwojeniu oblicza się grubość wewnętrznych sekcji obu uzwojeń jako iloraz grubości uzwojenia przez liczbę elementów uzwojenia m

(XV.87)

2/1,    2Ai_    ₌ 2A± _    2A_t

^a' ~ m ~ s — 1’    * m s — 1

Obie skrajne sekcje tego samego uzwojenia przy nieparzystej liczbie sekcji symetrycznego uzwojenia powinny mieć dwa razy mniejszą grubość, jak to już omówiono. Liczby zwojów wewnętrznych sekcji uzwojenia pierwotnego i wtórnego oblicza się według wzorów

2a,

m

2z

i

2z,

s — 1

2z_t s — I

(XV.88)

Sekcje skrajne mają połowę liczby zwojów.

Przy uzwojeniu niesymetrycznym o nieparzystej liczbie sekcji, gdy wszystkie sekcje danego uzwojenia są jednakowej grubości, grubość sekcji uzwojenia, do którego należą sekcje skrajne, oblicza się według wzoru

a =

2A

s + 1

(XV.89)

a liczbę zwojów sekcji — według wzoru

(XV. 90)

Grubość i liczbę zwojów sekcji drugiego uzwojenia oblicza się według wzorów (XV.87) i (XV.88).

Przy parzystej liczbie sekcji, w praktyce bardzo rzadko stosowanej, liczby zwojów sekcji uzwojeń pierwotnego i wtórnego oraz grubości ich oblicza się ze wzorów

0 II 1	n ^?A* ^2	(XV.9ł)
*r co CN | II Ń*	* =Z£l s	(XV.92)

gdzie s — całkowita liczba sekcji cewki transformatora.

XV.9. Podział na sekcje uzwojeń na duże napięcia pracy

Przy dużej amplitudzie składowej zmiennej napięcia na pierwotnym uzwojeniu transformatora, jak to bywa w transformatorach wyjściowych o mocy setek watów lub większej, napięcie między sąsiednimi zwojami, nawet w uzwojeniu warstwowym, osiąga duże wartości. Jeżeli zwoje są ułożone prawidłowo (rys. XV.37), największe napięcie występuje między skrajnymi zwojami dwóch sąsiednich warstw. Napięcie to, I7«, jest równe iloczynowi siły elektromotorycznej F* indukowanej w jednym zwoju i liczby zwojów dwóch warstw

Um = 2z_w Ej    (XV.93)

'in |

i

'^OOOOOOOCC

igooooooood

Rys. XV.37. Przy nawijaniu warstwowym największe napięcie miedzy zwojami dwóch sąsiednich warstw występuję miedzy skrajnymi zwojami A i B

Amplituda przepięć na pierwotnym uzwojeniu transformatorów wyjściowych dużej mocy pracujących w układzie klasy B dość często jest 5 H- 6 razy większa od nanię-cia anodowego. Stąd, jeśli oznaczymy całkowitą liczbę warstw pierwotnego uzwojenia przez S|, możemy obliczyć największe napięcie międzyu zwojeniowe występujące w warstwowym, niedzielnym na sekcje uzwojeniu

V— ²⁽⁵    XV 91)

Ze względu na wytrzymałość elektryczną napięcie dopuszczalne między dwoma zwojami, umieszczonymi jeden na drugim, przy izulac i zlo-