259 (6)

9.7. Elementy statystyki opisowe)

9.7. ELEMENTY STATYSTYKI OPISOWEJ

9.7.1. Informacje o przedmiocie statystyki

jjfftrńiin „statystyka”

Słowo „statystyka" pochodzi od słowa status (tac.) oznaczającego państwo. Początkowo więc statystyka ograniczała się do zbierania i opracowywania informacji o państwie. Dziś słowo to ma Bka znaczeń:

(1)    jako zbiór informacji o jakimś wycinku rze-oywistości (np. statystyka wypadków drogo-«ch);

(2)    jako określenie dowolnego parametru opisującego wyniki próby;

(3)    jako dziedzina wiedzy o metodach badania ganisk masowych.

tiMzial statystyki

STATYSTYKA (jako dziedzina wiedzy)

1 I

naWTYKA OPISOWA    STATYSTYKA

[Kłoda opisu badanego    MATEMATYCZNA -

totemu rzeczywistości)    INDUKCYJNA

(metody wnioskowania o całej rzeczywistości na podstawie jej fragmentu - próby)

9.7.2. Niektóre podstawowe pojęcia statystyczne

a)    Zjawisko masowe to takie, które może wystąpić nieskończoną liczbę razy.

b)    Populacja, populngja generalna, zbiorowość statystyczna to zbiór objęty badaniem.

c)    Jednostka statystyczna to jednostka obserwacji, czyli jednostka badania.

d)    Cechy stałe to właściwości decydujące o przynależności jednostki statystycznej do danej zbiorowości.

(1)    Cechy mierzalne daje się wyrazić liczbami.

(2)    Cechy niemierzalne można opisać tylko słownie bez liczb.

e)    Cechy zmienne to właściwości różniące poszczę- I gólne jednostki danej zbiorowości.

f)    Pomiar to opis kształtowania się zmiennych cech I w każdej jednostce statystycznej.

g)    Badania statystyczne:

(1)    pełne, gdy obserwacjami objęte są wszystkie jednostki zbiorowości statystycznej;

(2)    częściowe, gdy obserwacjami objęto tylko niektóre jednostki statystyczne.

h)    Próba, próbka to jednostki statystyczne objęte I badaniami, próba jest podzbiorem populacji generalnej.

i)    Liczebność próby: n to liczba jednostek statystycznych wchodzących w skład próby (czyli liczba danych).

Prawdopodobieństwo trafienia szóstki w Dużym latka.

Zwolennicy gier liczbowych (np. Dużego Lotka) wiedzą, jak trudno jest trafić choćby trójkę, nie mó-«ąc o szóstce. Prawdopodobieństwo trafienia salki wynosi 1/14 000 000. Oznacza to, że jest niwych 14 min kombinacji 6-elementowych ze łim 49-elementowego. Prawdopodobieństwo feficoia piątki wynosi około 1/54500, prawdopo-tóieństwo trafienia czwórki: 1/1040, oraz prawdo-iodobieństwo trafienia trójki 1/57. Prawdopodo-tóstwo trafienia trójki jest już całkiem spore, ale ■iko płatne. Trzeba więc mieć szczęście i trafić •ifcej liczb.

♦

Jfc można oprzeć się wrażeniu, że formuły ma-’^an*yczne mają niezależny od nas byt i inteligencie są mądrzejsze niż my sami, nawet mądrzej-⁴ niż ich odkrywcy, i że możemy wywnioskować '■w więcej niż poprzednio w nich zawarto”.

Heinrich Rudolph Hertz

j)    Dane statystyczne, dane obserwacje statystyczne to wartości cechy statystycznej (zmiennej) zarejestrowane podczas badania (pochodzące z pomiaru).

k)    Klasyfikacja danych to porządkowanie danych (podział na przedziały, klasy).

l)    Szereg nieuporządkowany to „surowy" materiał liczbowy uzyskany z pomiaru określonej cechy statystycznej.

m)    Szereg uporządkowany to materiał liczbowy uporządkowany rosnąco lub malejąco.

n)    Diagram (słupkowy, kołowy, prostokątny) to graficzne przedstawienie danych (wyników badań).

9. RACHUNEK PRAWDOPODOBIEŃSTWA