25 (645)

PODSTAWOWE KONCEPCJE

ORGANIZACJA

ZNAKÓW

Ferdinand de Saussure określił dwa sposoby organizowania się znaków w kody. Pierwszy sposób związany jest z -paradygmatami. Paradygmat to zbiór znaków, z którego wybieramy ten, który ma zostać użyty. Zbiór kształtów znaków drogowych (kształt kwadratowy, okrągły czy trójkątny) to paradygmat, podobnie jak zbiór odpowiadających im symboli. Drugi ze sposobów to sposób syntagmatyczny. Syntagma to komunikat, w który „układają się” wybrane znaki. Znak drogowy jest więc syntagmą — jest kombinacją wybranego kształtu z wybranym symbolem. Możemy powiedzieć, że w języku słownictwo to paradygmat, a zdanie to syntagma. W związku z tym wszystkie przekazy wymagają pewnej wybiórczości (wybór z paradygmatu) i połączenia wybranych elementów (w syntagmę).

DALSZE IMPLIKACJE

Musimy pamiętać o poglądzie de Saussure’a, że znaczenie znaku determinowane jest głównie przez jego związki z innymi znakami. W twierdzeniu tym objawia się jego zainteresowanie lingwistyką, które odróżnia go od innych badaczy, w tym od Peirce’a. Paradygmat i syntagma to terminy, którymi de Saussure opisuje dwa główne typy związków, w jakie dany znak może wejść z innymi znakami.

’J PARADYGMATY

Paradygmaty stanowią zbiór, z którego można dokonać jednostkowego wyboru. Najprostszym przykładem paradygmatu może być alfabet. Paradygmat o takiej formie (język pisany) stanowi ilustrację dwóch charakterystycznych cech paradygmatu w ogóle:

1.    Wszystkie składowe paradygmatu muszą mieć z sobą coś wspólnego — muszą podzielać jakąś charakterystykę, określającą ich przynależność do danego paradygmatu. Musimy wiedzieć, że M jest literą i przez to częścią składową paradygmatu alfabetycznego, podobnie jak zdawać sobie sprawę, że ani 5, ani # nie są jego częściami składowymi.

2.    Każda część składowa paradygmatu musi zawierać coś, co wyróżniają pośród pozostałych. Musimy rozróżniać poszczególne znaki w danym paradygmacie w kontekście ich elementów znaczących i znaczonych.

80 WPROWADZENIE DO BADAŃ NAD KOMUNIKOWANIEM