265

Piej |^ej lOŚęj.

pSj ii

³go

11.66.

lii?

zahartowania i większej twardości na powierzchni, ale może powodować powstawanie rys i pęknięć i na odwrót.

jakie są kryteria hartowności?

Są dwa kryteria hartowności. Pierwsze dotyczy pojęcia warstwy zahartowanej. Ponieważ w miarę wzrostu odległości od powierzchni stopniowo zmniejsza się ilość martenzytu, a wzrasta ilość struktur typu dyfuzyjnego (bainitu i perlitu), zachodzi konieczność ustalenia, co rozumie się przez warstwę zahartowaną. Przyjęto tzw. kryterium półmartenzytyczne, zgodnie z którym za strefę zahartowaną uważa się strefę, w której znajduje się co najmniej 50% martenzytu. Drugie kryterium stanowi średnica krytyczna (Z)*), tj. największa średnica pręta zahartowanego na wskroś (w jego środku powinno się znajdować 50% martenzytu). Aby stworzyć kryterium hartowności niezależne od szybkości chłodzenia, przyjęto pojęcie idealnej średnicy krytycznej (D_fel). Jest to największa średnica pręta zahartowanego na wskroś w hipotetycznym ośrodku o nieskończenie dużej intensywności chłodzenia.

one

>dpu&

tenit

stosuj

aaaati*

Jcciwieństwie i ⁱⁿ jednoznae^ tahnafcg^

ORz znmjfj

> jest natGE£

(pny #2

fymiarowej (ą

zenia strute ujące cechy

11.67.    Od czego zależy średnica krytyczna?

Średnica krytyczna (D*) zależy od właściwości stali i intensywności chłodzenia. Pierwszy czynnik ma ścisły związek z krytyczną szybkością chłodzenia, a więc te czynniki, które przesuwają krzywą początku dyfuzyjnego rozkładu austenitu na wykresie CTP w prawo sprzyjają wzrostowi hartowności. Są to pierwiastki stopowe zawarte w stali, gruboziamistość austenitu (mała powierzchnia właściwa granic ziam, gdzie powstają zarodki przemiany dyfuzyjnej) i jego jednorodność. Drugi czynnik ma związek z warunkiem osiągnięcia krytycznej szybkości chłodzenia w rdzeniu hartowanego elementu. Stosowanie bardziej energicznych ośrodków chłodzących pozwala na uzyskanie tej szybkości w środku grubszych elementów, ale grozi to powstaniem rys i pęknięć hartowniczych na powierzchni. Można więc powiedzieć, że stosowanie ośrodków chłodzących o większej intensywności chłodzenia prowadzi do wzrostu hartowności, ale tą drogą można zwiększać hartowność w ograniczonym zakresie ze względu na powstające naprężenia.

11.68.    Od czego zależy twardość strefy półmartenzytyczne)?

rzchni,    Twardość strefy półmartenzytycznej zależy głównie od zawartości

węgla w stali, zwiększając się z jego stężeniem. Ilustruje tę zależ-iększenie i#    ność wykres na rys. 11.28.

łsząj

265