273 (29)

273

O perspektywach rozwoju badań Języka artystycznego

formułowanych w obydwu językach: mało popularne są utwory poetyckie i mało popularne jeit odbieranie poezji, nadto: manifestowanie swej przynależności do kręgu entuzjastów sztuki słowa^1,1

Dla ilustracji podaję dwa trudniejsze w popularnym odbiorze utwory poetyckie Mirona Białoszewskiego (ważną rolę odgrywają tu m.in. elementy onomatopeiczne):

Puszczanie płyt w mrówkowcu kręć się kręć zgrzypcc puk tam? tam

[M. Białoszewski, Odczepić się. Warszawa 1978, s. 74.]

Sen przez rury - tu

-tu tu tu -tu -tu tu

[M. Białoszewski, Odczepić się. Warszawa 1978, s, 129.]

Według Barańczaka, twórczość Białoszewskiego „zawieszona jest pomiędzy przeciwstawnymi sferami wartości: pomiędzy językiem potocznym, kulturą «niską» sferą wartości społecznych a językiem literackim, kulturą «wysoką» sferą wartości indywidualnych”³⁷.

7.    Ważnym przedmiotem analizy składniowej utworów literackich jest szyk różnego rodzaju wypowiedzeń w obrębie tekstu, w obrębie wypowiedzeń złożonych współrzędnie i niewspółrzędnie (szyk wypowiedzeń składowych), także szyk składników zwykłych i dodatkowych w wypowiedzeniach (w tym szyk grupy podmiotu i orzeczenia). Związana jest z tym kwestia konfiguracyjności lub niekonfiguracyjności szyku³¹.

Przedmiotem zainteresowania bywa też rytmiczność utworów artystycznych, np. czynnik rytmiczno-intonacyjny, rytmika paralelizmów syntaktycznych.

8.    Wielostronne analizy tekstów literackich z punktu widzenia różnych podsystemów systemu językowego zawierają w określonych wypadkach opisy z zakresu onomastyki stylistycznej i - również fakultatywnie - opisy dotyczące dialektyzacji i/lub archaizacji. Warto to kontynuować.

³⁶ E. Balccrzan, Przez znaki. Granice autonomii sztuki poetyckiej. Na materiale polskiej poezji współczesnej. Poznań 1972, s. 262.

³¹S. Barańczak, Język poetycki Mirona Białoszewskiego. Wrocław-'Warszawa-Kraków-Gdańsk 1974,1.174.

“Por. A. Wierzbicka, O metodach opisu szyku wyrazów. „Język Polaki" XLIV, 1964, s. 20. Do wyznaczenia stosunku wyaokości danej konstrukcji składniowej do jej długości pomocny jest wskaźnik a, o bogactwie konstrukcji (rozbudowie grupy podmiotu i grupy orzeczenia) informuje wskaźnik (1, a o szyku składników wypowiedzenia - wskaźnik y. Zob. Z. Zagórski, O sposobach badania składni i stylu tekstów. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza" I (XXI), 1994, s. 17 i n.